Δευτέρα 9 Αυγούστου 2010

Αχ, θάλασσά μου, σκοτεινή...

Στο απυρόβλητο της φορολόγησης οι Eλληνες εφοπλιστές με τις σημαίες ευκαιρίας, με τις ναυτιλιακές offshore, με τα πολλαπλά γραφεία ανά τον κόσμο, με τις μηδενικές εισφορές στο ΝΑΤ. Ολα αυτά είναι νόμιμα. Οσο για ηθικά; Ποιος νοιάζεται!
Ο πρωθυπουργός αναγγέλλει τα μέτρα από το Καστελόριζο. Οι εφοπλιστές δεν περιλαμβάνονται βέβαια σ' αυτά. Ενας λαϊκός βάρδος μονοπώλησε επί μέρες με τη φοροαποφυγή του όλες τις ζώνες ενημέρωσης. Το ίδιο συνέβη και με τους γιατρούς «των 300 ευρώ». Αντίθετα, το τεράστιο ποσό που φέρεται να καταλογίζει το ΣΔΟΕ σε κάποιον εφοπλιστή, ενώ έσκασε σαν βόμβα, ξεχάστηκε μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Το όνομα του ελεγχόμενου εφοπλιστή αποκαλύφθηκε κυρίως στα blogs και σε ελάχιστες εφημερίδες, ενώ τα κανάλια γύρισαν χαριτωμένα αλλού το κεφάλι τους.

Οι σχετικές πληροφορίες που δεν επιβεβαιώνονται από το ΣΔΟΕ μιλούν για φοροαποφυγή 40 εκατ. ευρώ από τις αγορές 120 έως 130 ακινήτων που απέκτησε τα τελευταία χρόνια.
Η ειδική προστασία των εφοπλιστών
Ο πρόεδρος της Ενωσης Εφοπλιστών κ. Θ. Βενιάμης δεν έβγαλε ανακοίνωση για τον ελεγχόμενο ως φοροφυγάδα συνάδελφό του και η υπόθεση θα πάρει κι αυτή -όπως όλες- το μακροχρόνιο (μέχρι και 15ετή) δρόμο της ελληνικής Δικαιοσύνης. Το σημαντικό όμως στην ιστορία δεν είναι το γεγονός της απόκρυψης των 120 αγορών ακινήτων του εφοπλιστή. Το ακατανόητο είναι το πώς βρέθηκαν αυτά τα αστρονομικά ποσά για αγορές στα χέρια του και από πού προκύπτουν τα θηριώδη υπερκέρδη των εταιρειών του; Μην πάει μόνο στο κακό ο νους σας, διότι όλα αυτά μπορεί να είναι νόμιμα.
Το ίδιο ισχύει για όλο το εφοπλιστικό κεφάλαιο με τις πολλές ξένες και τις λιγοστές ελληνικές σημαίες του στόλου του. Από τη «χρυσή» δεκαετία του '60 μέχρι και τις μέρες Παπακωνσταντίνου, ο μόνος απόλυτα προστατευμένος από φορολόγηση κλάδος στην Ελλάδα είναι ο εφοπλιστικός.
Σε κάθε κρατικό προϋπολογισμό αντιγράφονται μονότονα -ή και συμπληρώνονται- οι 56 διατάξεις με τις φορολογικές απαλλαγές των εφοπλιστών. Είναι πρακτικά αδύνατον σήμερα να εντοπιστεί διαφορά μεταξύ του φορολογικού παραδείσου των σημαιών ευκαιρίας και της ελληνικής.
Τα ειδικευμένα ναυτιλιακά περιοδικά μέχρι και τις αρχές του 2009 μιλούσαν για πρωτοφανή συσσώρευση κερδών των εφοπλιστών, οι οποίοι έφταναν να χρηματοδοτούν πλέον μόνοι τους τα νέα καράβια που έχτιζαν, να διπλασιάζουν σε 3-5 χρόνια το στόλο τους, και τέλος να στρέφονται για τοποθετήσεις κεφαλαίων σε γη, ακίνητα, τουρισμό και φυσικά σε ΜΜΕ.
Οσοι λοιπόν ψάχνουν να βρουν αποκλειστικά και μόνο στους φοροφυγάδες τα διαφυγόντα έσοδα του ελληνικού κράτους, ας κάνουν τον κόπο να διαβάσουν τις διατάξεις με τις φοροαπαλλαγές των ναυτιλιακών επιχειρήσεων στον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι εφοπλιστές και τα πλοία τους απλώς δεν φορολογούνται ή ακόμα καλύτερα απαλλάσσονται πλήρως από τους φόρους, ενώ ο συντάκτης του προϋπολογισμού δεν μπαίνει καν στον κόπο να συμπληρώσει την ειδική στήλη με τον υπολογισμό των χαμένων κρατικών εσόδων από αυτές τις απαλλαγές.
Οσο για το προσφιλές επιχείρημα της φοροαπαλλαγής με στόχο την υιοθέτηση ελληνικής σημαίας και άρα και ελληνικών πληρωμάτων, είναι τόσο έωλο όσο και ο κύριος υπερασπιστής του που δεν είναι άλλος από τον πρόεδρο του ΛΑΟΣ. «Εχουμε μια μεγάλη άνθηση της ναυτιλίας», έλεγε στη Βουλή ο κ. Καρατζαφέρης. «Ερχεται η Νορβηγία και η Αγγλία και βάζει φορολογία. Εσείς λοιπόν γιατί δεν τους μαζεύετε όλους εδώ; Απαλλάξτε τους από όλα. Η σκόνη να μείνει από το χρήμα, λέει ο Εβραίος [sic], όφελος είναι» (17.4.08). Πράγματι, μόνο η σκόνη μένει από το χρήμα αυτό στο κράτος! Τα λέει αυτά ο Καρατζαφέρης πιπιλίζοντας μαζί και την καραμέλα της απασχόλησης των ναυτικών, παρ' όλο που καλά γνωρίζει ότι αυτό είναι πλέον ένας βολικός μύθος. Οχι βέβαια ότι απέχουν στην ουσία από τις απόψεις αυτές και τα δύο μεγάλα κόμματα, αφού στην πράξη αυτό ακριβώς κάνουν.
Ο προϋπολογισμός αποκαλύπτει
Με το ίδιο ακριβώς επιχείρημα λοιπόν θα μπορούσαν να απαλλάσσονται από τη φορολογική κλίμακα και οι βιομηχανίες, οι βιοτεχνίες ακόμα και τα ψιλικατζίδικα αν απασχολούν Eλληνες εργαζόμενους. Η σημερινή τραγική όμως πραγματικότητα των Eλλήνων ναυτικών και η μείωση των θέσεων εργασίας δεν οφείλονται στην ανά τον κόσμο ύπαρξη αλλοδαπών αλλά στην αχαλίνωτη κερδοφορία των εφοπλιστών, εις βάρος τόσο του ελληνικού κράτους όσο και όλων των ναυτικών.
Από το 2004 μέχρι το 2006 το ποσοστό μείωσης των Eλλήνων ναυτικών σε ελληνόκτητα πλοία ελληνικής ή ξένης σημαίας ήταν 9,5%, ενώ η αύξηση σε αλλοδαπούς αντίστοιχα δεν ξεπερνούσε το 0,4% («Εθνος», ειδική έκδοση Ιούνιος 2008).
Ας δούμε όμως και το φετινό ζόρικο ελληνικό προϋπολογισμό της κρίσης, της αύξησης των φόρων απ' τη μια (για τον κάθε πολίτη) και των 56 φοροαπαλλαγών απ' την άλλη (για τους Ρέστη, Κωσταντακόπουλο, Αγγελόπουλο, Λύρα, Προκοπίου, Λασκαρίδη, Τσάκο και λοιπούς εφοπλιστές του Σίτι και του Πειραιά, του Παναμά και της Μάλτας, της Κίνας και της Κύπρου).
Οι κατά καιρούς προβολές όλων των εφοπλιστών στα σαλόνια των εφημερίδων, πάντα με το πρόθεμα «πανούργος», «καπάτσος», «αυτοδημιούργητος», τώρα γίνονται κατανοητές. Διότι με το διαχρονικά ασύλληπτο καθεστώς του τρόπου φορολόγησής τους, με την πλήρη απαλλαγή και την εισφοροδιαφυγή τους από τα ταμεία των εργαζομένων, με συνθήκες σχεδόν απόλυτης ατιμωρησίας στις ρυπάνσεις, στα ναυτικά δυστυχήματα αλλά ακόμα και σε παράνομα φορτία παρ' όλες τις κοινοτικές (ανεφάρμοστες) οδηγίες και τέλος με τα παρακάλια των πολιτικών και των ΜΜΕ που τώρα τους ανήκουν και τυπικά, θα πρέπει να είναι διανοητικά καθυστερημένος ο εφοπλιστής που δεν θα έχει τεράστια κέρδη.
Οι φοροαπαλλαγές αφορούν αφ' ενός στα ίδια τα πλοία και αφ' ετέρου στους δικαιούχους (δηλαδή πλοιοκτήτες, ναυτιλιακές επιχειρήσεις κ.λπ.).

Τα πλοία χωρίζονται, σύμφωνα με τον νόμο Ν. 27/1975 (βλ. παρακάτω), σε δύο κατηγορίες. Την κατηγορία Α, στην οποία ανήκουν τα μηχανοκίνητα φορτηγά πλοία, δεξαμενόπλοια, πλοία ψυγεία χωρητικότητας 3.000 κόρων, σιδηρά φορτηγά πλοία ξηρού και υγρού φορτίου, πλοία ψυγεία άνω των 500 και 3.000 κόρων με πλόες στα λιμάνια του εξωτερικού, επιβατηγά πλοία με πλόες σε λιμάνια εξωτερικού και επιβατηγά πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 500 κόρων που τουλάχιστον επί εξάμηνο έκαναν πλόες μεταξύ λιμανιών του εσωτερικού ή εσωτερικού και εξωτερικού ή μόνο εξωτερικού, για αναψυχή των επιβατών (περιηγητικά ή κρουαζιερόπλοια) και την κατηγορία Β στην οποία ανήκουν τα λοιπά μηχανοκίνητα πλοία, ιστιοφόρα και πλοιάρια γενικώς.
Τα κέρδη των πλοίων απαλλάσσονται πλήρως:
1.
Από οποιοδήποτε φόρο εισοδήματος.
2. Από κάθε φορολογία ή υπεραξία που μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε από την πώληση πλοίου, είτε από την είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης είτε από άλλη αιτία.
3. Από τον φόρο εισοδήματος (των καθαρών κερδών) ή μερισμάτων κάθε ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας, που εκτός από τα πλοία έχει κι άλλες εκμεταλλεύσεις.
Απαλλάσσονται από φόρο τα πλοία:
4.
Κατηγορίας Α που ναυπηγούνται στην Ελλάδα.
5. Κατηγορίας Α που υφίστανται επισκευές και οι δαπάνες καλύπτονται με εισαγωγή συναλλάγματος (μέχρι 50%).
6. Κατηγορίας Β (κατά 2/3) τα νεότερα των 20 ετών και τα 10-15 ετών (τα νηολογημένα σύμφωνα με τους ελληνικούς νόμους).
7. Κατηγορίας Β' καθώς και φορτηγά ηλικίας κάτω των 10 ετών.
8. Φορτηγά κάτω των 30 ετών.
9. Κατηγορίας Β που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα.
10. Κατηγορίας Α μικρότερα των 10 ετών.
11. Ολα τα κατηγορίας Α που εκτελούν δρομολόγια μεταξύ ελληνικών και ξένων λιμανιών αλλά και όλα που ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα.
Απαλλάσσονται επίσης:
12. Από κάθε φόρο, τέλος ή εισφορά ή κρατήσεις υπέρ του Δημοσίου ή κάποιου τρίτου το εισόδημα που αποκτάται από γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων που εγκαθίστανται στην Ελλάδα.
13. Το ίδιο ισχύει και για εισόδημα που δημιουργείται από εκμετάλλευση πλοίων και στο εξωτερικό και μάλιστα την απαλλαγή απολαμβάνουν και όλοι οι συνέταιροι και οι μέτοχοι.
14. Από κάθε τέλος και τα έγγραφα που συντάσσονται για την εφαρμογή του ισχύοντος από το 1975 νόμου.
15. Από το φόρο κύκλου εργασιών και από τα τέλη κυκλοφορίας τα τουριστικά επαγγελματικά πλοία ή πλοιάρια και οι βενζινάκατοι επαγγελματικής ή ιδιωτικής χρήσης.
16. Από κάθε φόρο ή τέλος ή εισφορά το εισόδημα που αποκτάται από εταιρείες χαρτοφυλακίου που κατέχουν αποκλειστικά μετοχές ελληνικών πλοιοκτητριών υπό ελληνική σημαία. Ακόμα και τα έγγραφα που συντάσσονται για τη διανομή κερδών, τα δάνεια και τις καταθέσεις, οι εγγραφές και τα δικαιολογητικά απαλλάσσονται από όλα τα παράβολα. Στο σημείο αυτό ας θυμηθούμε όλοι τα παράβολα που πληρώνουμε για ένα απλό παπάκι ή τα παράβολα που πληρώνει ο μετανάστης για μια άδεια παραμονής.
Μειώνεται ο φόρος:
17. Στα πλοία Α και Β κατηγορίας που αργούν λόγω ελλείψεως εργασίας ή επισκευών ή άλλης αιτίας.
18. Κατά 50% σε πλοία και κρουαζιερόπλοια Α και Β κατηγορίας.
19. Κατά 60% σε επιβατικά πλοία, μηχανοκίνητα και ιστιοφόρα.
20. Κατά 75% στα αλιευτικά πλοία.
21. Κατά 50% στα Β κατηγορίας πλοία 10-20 ετών.
Ως αιτιολογία αυτών -αλλά και των υπολοίπων 35 φοροαπαλλαγών που λόγω χώρου παραλείψαμε- αναφέρονται η ενίσχυση της ναυτιλίας, η ανάπτυξη, τα κίνητρα για εισροή συναλλάγματος και άλλες ευγενείς προθέσεις. Πουθενά στην ειδική στήλη δεν εμφανίζεται το κόστος σε χαμένα κρατικά έσοδα, ενώ οι διάρκειες αυτών των φοροαπαλλαγών είναι κατά τεκμήριο απεριόριστες. Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να βλέπαμε εδώ τι παραπάνω προσφέρουν οι φορολογικοί παράδεισοι του Παναμά ή του Αγ. Βικέντιου στους Ελληνες εφοπλιστές που, προκειμένου να μην πληρώσουν ούτε καν σε 5 Ελληνες ναυτικούς ένα μισθό, «ξενιτεύονται» σπέρνοντας τον ελληνικό πολιτισμό της απληστίας στα πέρατα του κόσμου.
Ο προϋπολογισμός ασχολείται και με την φοροαπαλλαγή των δικαιούχων (πλοιοκτητών, ναυτιλιακών επιχειρήσεων κ.λπ.) σε 12 επιπλέον σελίδες.
Ενδεικτικά:
* 100% φοροαπαλλαγή επενδύσεων ναυπήγησης και επισκευής παραδοσιακών σκαφών για επενδύσεις πάνω από 150.000 ευρώ.
* Απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος το εισόδημα που αποκτάται από εταιρεία επενδύσεων στην ποντοπόρο ναυτιλία, καθώς και το εισόδημα των κατόχων μερισμάτων.
* Με τον ίδιο τρόπο απαλλάσσονται και οι ημεδαπές επιχειρήσεις με αντίστοιχο αντικείμενο εργασιών ή υπηρεσιών.
* Απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος και τα κέρδη από την εκμετάλλευση ιδιόκτητων πλοίων με ελληνική σημαία.
* Απαλλάσσεται από φόρους και η υπεραξία λόγω εκποίησης, αποζημίωσης ασφαλιστικής ή άλλη αιτία.
* Απαλλάσσονται ακόμα και τα δάνεια αλλά και οι καταθέσεις των μετόχων.
* Απαλλάσσονται και οι αλλοδαπές εταιρείες αν εγκατασταθούν ή ιδρύσουν υποκαταστήματα στην Ελλάδα.
* Απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος τα κέρδη αλλά και τα μερίσματα που διανέμει εταιρεία που έχει υπαχθεί στο Ν.27 και διαχειρίζεται πλοία με ελληνική ή ξένη σημαία!
Για την ενίσχυση της ναυτιλίας κι αυτά! Αρκεί ένα δυάρι ξένης ναυτιλιακής εταιρείας νοικιασμένο στον Πειραιά και τέρμα η φορολογία. Το ίδιο και πολλαπλάσιο ισχύει και για τα ανακαινισμένα πειραιώτικα νεοκλασικά των ελλήνων εφοπλιστών, που μπορεί μέχρι και επιδοτήσεις να πήραν για την ανακαίνιση.
Ακόμα και από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης απαλλάσσονται με διατάξεις του προϋπολογισμού και οι πλοιοκτήτες, για να αγοράζουν φτηνό ουίσκι και πούρα.
Σκανδαλώδης, τέλος, είναι η απαλλαγή τους από ΦΠΑ των αγορών στην Ελλάδα προϊόντων που προορίζονται για τις τροφοδοσίες στα πλοία τους. Υπάρχουν καταγγελίες ότι ακόμα και τα πάγια έξοδα των γραφείων τους «φορτώνονται» στα απαλλαγμένα από ΦΠΑ έξοδα των πλοίων.
Δίκαια τέλος θ' αγανακτήσουν τα παιδιά του κάθε φορολογούμενου Ελληνα μαθαίνοντας ότι, ενώ όταν ο δικός τους πατέρας πεθάνει θα κληθούν να πληρώσουν φόρο κληρονομιάς, αυτό δεν ισχύει για τους κληρονόμους των εφοπλιστών: «Απαλλάσσονται από το φόρο κληρονομιάς πλοία χωρητικότητας άνω των 1.500 κόρων, μερίδια πλοίων, μετοχές ημεδαπών ή αλλοδαπών εταιρειών που είναι πλοιοκτήτριες τέτοιων πλοίων».
Το ίδιο ακριβώς καθεστώς ισχύει και για τις μεταβιβάσεις ή εκποιήσεις επιβατικών πλοίων και πλοίων που είναι πάνω από 500 και μέχρι 3.000 κόρους, με μόνη προϋπόθεση τα πλοία την πρώτη (μόνο) φορά να τίθενται υπό ελληνική σημαία. Ο νέος ιδιοκτήτης καλείται να πληρώσει μόνο το χαρτόσημο. Φυσικά, και πάλι η στήλη με το κόστος απωλειών για το Δημόσιο δεν είναι συμπληρωμένη.
Τέλος, η μία και μόνη διάταξη του περίφημου Ν. 27/1975 για τη φορολόγηση των πλοίων (6 σειρές) δίνει την εικόνα του τι πληρώνει ο Ελληνας εφοπλιστής της ελληνικής σημαίας. Η φορολόγηση γίνεται με βάση ένα συντελεστή και πάντα σε τιμές δολαρίου. Σε ένα πλοίο 10.000-19.000 κόρων, για παράδειγμα, ο συντελεστής είναι 1 δολάριο ανά κόρο και αναλόγως με την ηλικία του πλοίου προσαυξάνεται με άλλον ένα συντελεστή. Π.χ. για πλοίο ηλικίας 5-9 ετών, ο συντελεστής είναι 0,95 του δολαρίου. Με δυο λόγια, ο εφοπλιστής με την ελληνική σημαία πληρώνει για το συγκεκριμένο πλοίο 9.500 δολάρια το χρόνο φόρο στο ελληνικό κράτος όταν τα έσοδά του, αν ναυλώνεται όλο το χρόνο, μπορεί φτάνουν και τα 60 εκατ. δολάρια. Αν υπολογίσουμε ότι ένας και μόνο Ελληνας εφοπλιστής έχει για παράδειγμα μέχρι και 40 δεξαμενόπλοια, από τα οποία πάνω από τα μισά έχουν ξένες σημαίες, τότε πράγματι είναι απορίας άξιο αν υπάρχει ακόμα οτιδήποτε στην Ελλάδα που να μην τους ανήκει.
Διαβάστε περισσότερα...

Κυριακή 8 Αυγούστου 2010

Η ηρωϊκή έξοδος.

TEOTWAYKI.
Ένα κομμάτι της Αριστεράς έχει αρχίσει να προτείνει τη στάση πληρωμών και την έξοδο από το ευρώ ως τις μοναδικές βιώσιμες εναλλακτικές στην υπάρχουσα άθλια πολιτική της κυβέρνησης. Παρότι η στάση και η έξοδος είναι δύο πολύ ισχυρά πολιτικά εργαλεία, δεν αποτελούν πανάκεια. Όπως κι όλες οι οικονομικές επιλογές, έχουν τους χαμένους και τους κερδισμένους τους, και είναι πολύ σημαντικό να γίνει μια ειλικρινής ανοιχτή συζήτηση για το τι σημαίνει στάση και έξοδος. Στον μικρό παρακάτω χώρο, θα αναπτύξω μερικές βασικές προκλήσεις της ζωής χωρίς το ευρώ που πιστεύω ότι πολύ λίγο έχουν συζητηθεί, εάν δεν έχουν αποσιωπηθεί. Και συγχωρέστε με που θα επικεντρωθώ στα αρνητικά, αλλά είναι σημαντικό να ξέρουμε καλά πού πηγαίνουμε, εάν είναι να επιλέξουμε μία τέτοια λύση.

Η υποτίμηση
Για αρχή, η έξοδος σημαίνει και αυτόματη υποτίμηση. Το να βγεις από το ευρώ και να κρατήσεις σταθερή την ισοτιμία δεν έχει νόημα για κανένα. Με την υποτίμηση θα αυξήσεις την ανταγωνιστικότητά σου και ταυτόχρονα θα δημιουργήσεις μια πολύ καλή δικαιολογία για την αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Διότι με τη δραχμοποίηση των ομολόγων και των υπόλοιπων χρεών, αυτόματα οι πιστωτές θα χάσουν μέρος του κεφαλαίου τους. Εάν, ας πούμε, μία νέα δραχμή αξίζει μισό ευρώ, τότε σχετικά αυτόματα το ομόλογο των 1.000 παλαιών ευρώ θα μετατραπεί σε ομόλογο 1.000 νέων δραχμών, που θα αξίζουν όμως μόλις 500 ευρώ. Ας μην περιμένουμε τους ομολογιούχους να το καταπιούν αμάσητο, παρ’ όλα αυτά αποτελεί ένα πολύ καλό διαπραγματευτικό χαρτί. Άρα όσο μεγαλύτερη είναι η υποτίμηση, τόσο περισσότερα και τα οφέλη από την παραπάνω διαδικασία.
Τα κακά νέα είναι πως με την υποτίμηση θα δημιουργηθεί ένας τεράστιος πληθωρισμός. Οι τιμές όλων των εισαγόμενων προϊόντων θα αυξηθούν κάτι παραπάνω από το ποσοστό της υποτίμησης, στο παράδειγμά μας θα διπλασιαστούν. Αλλά αυτό φαντάζομαι το περιμέναμε όλοι. Αυτό που οι περισσότεροι δεν περιμένουν είναι πως, αντίστοιχα και ανάλογα, θα αυξηθούν και οι τιμές των περισσότερων εγχώριων αγαθών. Κι ας εξηγήσουμε το γιατί με ένα παράδειγμα.
Το ελληνικό στραγγιστό γιαούρτι κοστίζει σήμερα στη λιανική γύρω στα 3 ευρώ το κιλό. Το αντίστοιχο γιαούρτι που εισάγει η Lidl πωλείται 2 ευρώ. Μετά την έξοδο και την υποτίμηση, το ελληνικό γιαούρτι θα έπρεπε να κοστίζει θεωρητικά 3 δρχ., διότι τα κόστη μέσα στη χώρα δεν έχουν αλλάξει (για λόγους ευκολίας θεωρώ πως στη διαδικασία δεν εμπλέκεται το πετρέλαιο, που θα έχει ακριβύνει), ενώ του Lidl θα έπρεπε να πωλείται 4 δρχ. (2 ευρώ = 4 δρχ.). Σωστά;
Όχι βέβαια. Διότι το ελληνικό γιαούρτι πια θα κοστίζει μόλις 1,5 ευρώ (3 δρχ./2 = 1,5 ευρώ) και ο παραγωγός θα έχει κίνητρο να το εξάγει στο εξωτερικό, όπου θα μπορεί να το πουλήσει 2 ευρώ (4 δρχ.), όσο πωλείται και το γιαούρτι του Lidl. Έτσι, πρακτικά, τα ελληνικά γιαούρτια θα πωλούνται στην Ελλάδα στην ίδια «διεθνή» τιμή που θα πωλούνται και στο εξωτερικό, διότι διαφορετικά δεν θα συμφέρει να τα πουλήσεις στην εγχώρια αγορά. Φυσικά την υπεραξία θα την καρπωθεί ο παραγωγός. Αυτό θα συμβεί με όλα εκείνα τα εμπορευματικά αγαθά που θα μπορούν να εξαχθούν και είναι ένα «παράδοξο» που συναντάς σε πολλές χώρες. Π.χ. στην Τουρκία, μετά την κρίση του 2003, ο περισσότερος κόσμος δεν μπορούσε να αγοράσει το εγχώριο ελαιόλαδο, διότι αυτό πωλούνταν όσο και στην Ελλάδα, δηλαδή πολύ ακριβά για τους μισθούς τους. Αντίθετα, τα φρέσκα μανιτάρια πωλούνταν σημαντικά φθηνότερα από τα άθλια βραστά κονσερβοποιημένα, διότι τα δεύτερα μπορούσαν να εξαχθούν και άρα έπαιρναν τη «διεθνή» τιμή τους.
Το ίδιο θα συμβεί και με όλες εκείνες τις υπηρεσίες που θα απευθύνονται σε ξένους. Οι τιμές στα νησιά θα γίνουν πραγματικά απλησίαστες για τους ντόπιους, την ίδια στιγμή που θα γίνουν φθηνότερες για τους ξένους. Γενικά θα έχουμε μια τεράστια μετατόπιση του παραγόμενου πλούτου στη χώρα υπέρ όλων εκείνων που συναλλάσσονται με το εξωτερικό ή/και σε συνάλλαγμα. Και αυτό το κράτος θα πρέπει να το ενθαρρύνει, είτε του αρέσει είτε όχι, διότι θα έχει τεράστια ανάγκη από συναλλαγματικά αποθέματα σε ευρώ και άλλα νομίσματα.

Τα ιδιωτικά δάνεια
Καθώς όλοι όσοι έχουν πάρει δάνεια θα πάψουν να πληρώνονται σε ευρώ, είναι σχεδόν αυτονόητο πως για να μη χρεοκοπήσουν την επόμενη μέρα, τα δάνειά τους θα δραχμοποιηθούν και αυτά. Αυτό αφήνει τα νοικοκυριά στην πρότερη κατάσταση, καθώς 1.000 ευρώ έπαιρναν, 1.000 δρχ. θα παίρνουν, και αντίστοιχα 400 ευρώ δόση δανείου έδιναν, 400 δρχ. θα δίνουν. Καθώς όμως, όπως εξηγήσαμε, ο τεράστιος πληθωρισμός θα καταναλώσει μεγάλο μέρος του εισοδήματος, είναι πολύ πιθανό να δούμε τις χρεοκοπίες των νοικοκυριών να αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα και το κράτος να πρέπει να παρέμβει και σε αυτόν τον τομέα.

Η εγχώρια αγροτική παραγωγή
Καθώς οι εισαγωγές αγαθών θα πρέπει να περιοριστούν στα απολύτως απαραίτητα (κυρίως πετρέλαιο, φάρμακα και λοιπά απαραίτητα εισαγόμενα αγαθά, λόγω της έλλειψης συναλλάγματος), είναι εμφανές ότι θα πρέπει να αυξηθεί δραματικά και απότομα η εγχώρια αγροτική παραγωγή. Τόσο προκειμένου να υποκαταστήσει τις εισαγωγές τροφίμων, όσο και προκειμένου να αυξηθούν οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Η αναγκαιότητα της γρήγορης παρέμβασης και οργάνωσης της παραγωγής από το κράτος είναι λίγο πολύ αναμενόμενη. Πρώτον, διότι οι μηχανισμοί της αγοράς είναι εξαιρετικά αργοί. Εάν περιμένουμε την αύξηση των τιμών των σιτηρών λόγω έλλειψης εισαγωγών προκειμένου να καλλιεργηθεί εγχώριο σιτάρι, πολύ φοβάμαι πως θα πούμε το ψωμί ψωμάκι. Δεύτερον, διότι εάν οι αγρότες αφεθούν να επιλέξουν την πιο συμφέρουσα καλλιέργεια, τότε θα κατευθυνθούν προς προϊόντα που θα μπορούν να εξαχθούν, καθώς αυτά θα έχουν και το υψηλότερο περιθώριο κέρδους. Άρα το κράτος θα πρέπει να κατευθύνει σημαντικό μέρος μιας πολύ αυξημένης αγροτικής παραγωγής στην κάλυψη εσωτερικών αναγκών. Μια λειτουργία που το σημερινό κράτος δεν γνωρίζει πώς να επιτελέσει και σίγουρα θα συναντήσει την αντίσταση των αγροτών που θα αναγκαστούν να καλλιεργούν λ.χ. πατάτες αντί για καπνά.
Άρα δεν είναι απίθανο να δούμε ακόμα και ελλείψεις στα τρόφιμα, ειδικά τα πρώτα δύσκολα χρόνια, είτε λόγω ελλιπούς σχεδιασμού, είτε λόγω αντίστασης των παραγωγών (που θα προτιμούν να εξάγουν τη σοδειά σε υψηλότερες τιμές από το να τη διαθέσουν στην εγχώρια αγορά).

Η μεγάλη έξοδος
Δεν θα ήταν απίθανο να φανταστούμε μια μαζική έξοδο πολιτών από τη χώρα σε αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών στην ΕΕ. Κι εδώ δεν μιλάμε για τη μετανάστευση των φτωχότερων στρωμάτων, όπως έγινε τις προηγούμενες φορές. Ίσα ίσα, αυτοί που θα έχουν το μεγαλύτερο κίνητρο και δυνατότητες για να φύγουν θα είναι τα πιο μορφωμένα στρώματα. Εάν ακόμα και σήμερα για έναν γιατρό είναι δέλεαρ να φύγει από τα 1.500 ευρώ του ΕΣΥ και να πάει στα 2.500 ευρώ ενός νοσοκομείου στη Γερμανία ή στα 3.500 ευρώ ενός νοσοκομείου στη Σουηδία, σκεφτείτε πόσο μεγαλύτερο κίνητρο θα έχει να το κάνει, όταν ο μισθός του θα περιοριστεί στα 750 ευρώ λόγω της υποτίμησης.

Οι κοινωνικές συγκρούσεις
Αυτή η μεγάλη αλλαγή στη χώρα θα διέπεται από δύο πολύ βασικά μοτίβα. Τη συνεχή και έντονη παρέμβαση του κράτους σε όλους λίγο πολύ τους τομείς της οικονομίας και τη δραματική αλλαγή των συσχετισμών στην παραγωγή του πλούτου. Και αυτά τα δύο μοτίβα εικάζω πως θα είναι εστίες έντονων κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Τόσο μεταξύ των κοινωνικών ομάδων, όσο και μεταξύ κράτους και πολιτών.
Οι περιοχές και οι πολίτες που θα έχουν πρόσβαση σε συνάλλαγμα θα νέμονται σημαντικά μεγαλύτερο μέρος του νέου πλούτου. Μάλιστα είναι σχεδόν αυτονόητο πως θα αποτελούν και τις διόδους για την παράνομη είσοδο, κατοχή και εξαγωγή συναλλάγματος. Και το κράτος θα πρέπει να έρθει σε κάποια συνεννόηση και συνδιαλλαγή μαζί τους –καθώς θα τους έχει ανάγκη– που δεν θα διευκολύνει τους όρους κοινωνικής δικαιοσύνης που ελπίζουμε ότι θα έρθουν. Με λίγα λόγια, η Δυτική Μακεδονία θα συνεχίσει να είναι μια πολύ φτωχή περιφέρεια ενώ η Κρήτη, η Ρόδος και οι Κυκλάδες θα είναι ακόμα πιο πλούσιες περιοχές.
Διότι η νέα δραχμή θα είναι ένα νόμισμα που λίγη εμπιστοσύνη θα διαθέτει, ακόμα και ανάμεσα στους ντόπιους. Και θα καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια από όλους προκειμένου η αποθήκευση του πλούτου να γίνεται σε κάποιο άλλο, πιο σταθερό νόμισμα. Αυτό θα είναι μια μόνιμη εστία αντιπαράθεσης με το κράτος. Άλλωστε το κράτος, μέσα στην προσπάθειά του να καλύψει τόσες ανάγκες, θα ήταν παράλογο να αντισταθεί στο κόψιμο νέου νομίσματος κι έτσι, στην ουσία, στην ύπαρξη ενός όχι αμελητέου διαρκούς πληθωρισμού.
Είναι σημαντικό να πούμε πως η έξοδος από το ευρώ και η εισαγωγή ενός τοπικού νομίσματος θα είναι μια πάρα πολύ περίπλοκη και επώδυνη διαδικασία, γεμάτη προκλήσεις και προβλήματα, ακόμα και αν όλα χορογραφηθούν στην εντέλεια. Πόσο μάλλον εάν συνυπολογίσουμε τις δεδομένες αβαρίες της σημερινής ελληνικής διοίκησης και τις ανισότητες της ελληνικής κοινωνίας.

Αυγή, Ενθέματα 4 Ιούλη 2010
Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 6 Αυγούστου 2010

Πατριωτισμός και Αριστερά σήμερα: Η εξομολόγηση μιας προσωπικής αναζήτησης αντί σύστασης

Κοντά πενηντάρης, θα λέγαμε ότι ανήκω στη γενιά της μεταπολίτευσης. Έζησα τον απόηχο του Πολυτεχνείου κοιτάζοντας τα οδοφράγματα και τα συνθήματα στους τοίχους πίσω από τα τζάμια ενός σχολικού λεωφορείου την επομένη της καταστολής της εξέγερσης. Μετά τη δικτατορία γράφτηκα αρχικά στη ΔΗΜΑΚ (τη μαθητική παράταξη του Ρήγα Φεραίου) και μετά στο Ρήγα προς μεγάλη ευχαρίστηση του αριστερού (όχι όμως και αντιστασιακού πέραν των συνόρων της οικίας και του οικογενειακού περιβάλλοντος) πατέρα μου.

Μετά τη διάσπαση της Β΄ Πανελλαδικής αποχώρησα από το Ρήγα, άρχισα να διαβάζω «Ιδεοδρόμιο» και κάποια αναρχικά δοκίμια, μετά κάποια πράγματα από ψυχανάλυση και ανατολικές φιλοσοφίες. Συμμετείχα στην πορεία της πρώτης ανεπίσημης επετείου του Πολυτεχνείου κάνοντας κοπάνα από το σχολείο και από τότε για δέκα χρόνια περίπου το θεωρούσα περίπου ως καθήκον μου να κατεβαίνω σε όλες τις πορείες στις επετείους του Πολυτεχνείου. Κάποια χρονιά η οσμή από τα σουβλάκια και το πανηγυριώτικο κλίμα με έκαναν να μην ξαναπατήσω σε πορεία του Πολυτεχνείου. Το μόνο που μου ξαναθύμησε τις πορείες εκείνες, το πάθος τις φωνές τις ντουντούκες και την αγωνιστικότητα είναι οι φωνές στα γήπεδα του μπάσκετ του Άρη και της Εθνικής στο Ευρωμπάσκετ τη δεκαετία του 80. Κατέληξα στο κοινότοπο «πρώτα πρέπει να αλλάξουμε τον εαυτό μας και μετά τη κοινωνία». Μετά με παρέσυρε το ρεύμα της ζωής (οικογένεια, δουλεία, ΙΧ, δάνεια, διαζύγιο και νέος κύκλος) και όλες οι φιλοσοφικές μου αναζητήσεις και μελέτες παρέμειναν στα εφηβικά τους σπάργανα. Ώσπου έρχεται το ΔΝΤ βλέπω τον ΓΑΠ να προωθεί την πιο ακραία νεοφιλελεύθερη ατζέντα σε αντίθεση με αυτά που έλεγε προεκλογικά, να μην λογαριάζει ούτε Σύνταγμα ούτε εργασιακά δικαιώματα ούτε τίποτε και πέφτει ο ουρανός στο κεφάλι μου! Και προσπαθώ να ξαναβρώ το νήμα των εφηβικών μου αναζητήσεων φορτωμένος το λίπος 30 χρόνων αδράνειας, πλύσης εγκεφάλου και ενσωμάτωσης.
Δεν θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου πατριώτη πόσο μάλλον εθνικιστή. Οι πατριδοκάπηλοι και οι Ελληναράδες μου προκαλούσαν πάντα ναυτία. Παρόλα αυτά αναπόφευκτα μετέχω της νεοελληνικής κουλτούρας και πάμπολλων στερεοτύπων περί Ελλάδας και ελληνικότητας. Στα παιδικά μου χρόνια, ο πατέρας μου αν και δήλωνε άθεος μας πήγαινε πάντοτε στην εκκλησία Επιτάφιο και Ανάσταση μιλώντας μας για την αναγέννηση της φύσης που συμβολίζει η Ανάσταση. Η πρώτη μου αντίδραση για την πολιτική κατάσταση όπως διαμορφώνονταν στην αρχή της φετινής χρονιάς ήταν να πω στον εαυτό μου πως τα πράγματα είναι δύσκολα και θα πρέπει όλοι να βοηθήσουμε να διορθωθούν. Ύστερα, άσχετος ων από οικονομικά, άρχισα να διαβάζω οικονομικές αναλύσεις κυρίως από ξένες εφημερίδες και περιοδικά. Έμαθα ποια είναι η διαφορά ελλείμματος και δημόσιου χρέους, έμαθα τι είναι spreads, τι είναι swaps κλπ. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως μαθηματικά τα νούμερα δεν βγαίνανε, πως δεν είναι μια κρίση από την οποία θα βγαίναμε με κανα δυο χρόνια λιτότητας (όπως παλιότερα). Στην αρχή καταλαμβάνομαι από εγωκεντρικό πανικό. Στα επόμενα δέκα χρόνια θα καταφέρνω να πληρώνω τις δόσεις του δανείου για το σπίτι; Θα έχω λεφτά για τον παιδικό σταθμό των παιδιών; Μήπως με απολύσουν από τη δουλειά; Μετά τον πανικό κατάθλιψη. Τι στο καλό συμβαίνει; Αρχίζω να ψάχνω κάτω από την επιφάνεια των μακροοικονομικών στοιχείων. Βλέπω το ντοκιμαντέρ “Money as debt” και μετά μια διάλεξη για τη χρηματοοικονομική κρίση του Richard Wolf, ανακαλύπτω τα ελληνικά blog (cynical, radical desire, greek rider, youpayyourcrisis κ.ά.) βλέπω και στο omadeon τις συνεντεύξεις του Max Kaiser. Αυτό ήταν! Ο εαυτός μου 30 χρόνων αδράνειας βρίσκεται νοκ άουτ πεσμένος στο καναβάτσο. Είναι αρκετά επώδυνο να σηκωθείς μετά το σοκ. Σηκώνομαι και παραζαλισμένος κατεβαίνω στις πορείες του Μαϊου. Δεν ξέρω σε ποια πορεία να πάω, με ποιο μπλοκ να συστοιχηθώ. Το ΠΑΜΕ δεν μου ταιριάζει λόγω των δογματικών του αγκυλώσεων παρόλο που τελευταία έχουν καταρριφθεί μέσα μου αρκετά αρνητικά στερεότυπα σχετικά με το ΚΚΕ. Να πάω στη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ με τους επαγγελματίες συνδικαλιστές; Πηγαίνω στο ΣΥΡΙΖΑ στο μπλοκ της ΚΟΕ επειδή είχαν συνθήματα για έξοδο από την ευρωζώνη και στάση πληρωμών. Νοιώθω λίγο άβολα, οι περισσότεροι με κοιτάνε περίεργα, δεν έχω πια την ηλικία που είχα όταν πήγαινα στις πορείες του Πολυτεχνείου. Δεν έχω το κουράγιο να φωνάξω συνθήματα, περπατάω σιωπηλός και σκέφτομαι μελαγχολικά εάν έχουν συνειδητοποιήσει τα παιδιά που περπατάνε πλάι μου τι μας περιμένει (είτε στην περίπτωση που κηρύξουμε στάση πληρωμών είτε πολύ χειρότερα στην περίπτωση που συνεχίσουμε τη σημερινή πολιτική). Λες να με περνάνε για χαφιέ; Μπα ρε γαμώτο δεν έχω τέτοια φάτσα. Αυτοπεποίθηση μηδέν. Ένοιωσα πολύ άβολα με όλα αυτά τα μπλοκ όντας ανένταχτος. Και τότε σκέφτομαι ρε μπας και η σημερινή κατάσταση είναι κάτι που ξεπερνάει τα όρια δεξιάς – αριστεράς; Μήπως θα ήταν καλύτερα να κατέβουμε όλοι με ελληνικές σημαίες που να γράφουν επάνω το άρθρο 120 του Συντάγματος «Η τήρηση του συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων» και να τραγουδάμε τον εθνικό ύμνο; Άλλωστε το ίδιο δεν έκαναν και οι Αργεντίνοι και διώξαν το ΔΝΤ δεν τραγουδούσαν τον εθνικό-εθνικιστικό τους ύμνο; «Κάθε μέρα σε αγαπώ και περισσότερο. Είμαι Αργεντίνος. Είναι ένα συναίσθημα το οποίο δεν μπορώ να ελεγξω» Τέτοια λές λέω στον εαυτό μου και θα σε περάσουνε για χρυσαυγίτη. Από τη μια έχω αρχίσει να συνειδητοποιώ πως πρόκειται για παγκόσμια δομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και από την άλλη έχω την αίσθηση πως οι καιροί επιτάσσουν μια ευρύτερη λαϊκή ενότητα. Άλλωστε και στο Πολυτεχνείο τον εθνικό ύμνο δεν τραγουδούσαν την ώρα που έμπαιναν τα τανκς; Όμως τι σχέση έχει η πατρίδα με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση; Η εκμετάλλευση του εργάτη δεν έχει πατρίδα λέει ο ημιμαθής μαρξιστής εαυτός μου. Και από την άλλη γιατί όλοι θάβουν τις απόψεις του Μίκη Θεοδωράκη, δεν έχει αγωνιστεί για την αριστερά και την Ελλάδα ο άνθρωπος; Δεν έχει περάσει εξορίες, φυλακές, εκτοπισμούς; Γιατί πέρασε απαρατήρητη μια πρόσφατη συνέντευξή του στις 19/7/2010; Όμως και ο ΓΑΠ τώρα τελευταία δεν ισχυρίζεται πως η εφαρμογή του μνημονίου επιβάλλεται από πατριωτικό καθήκον; Και το “Patriot Act” του Bush; Τι σχέση ο πατριωτισμός του Μίκη με τον πατριωτισμό του ΓΑΠ και του Μπους; Μια τόσο ελαστική αφηρημένη έννοια τι περιεχόμενο μπορεί να έχει και τι αξιοπιστία; Μήπως έχω καταντήσει σαν τους άθεους που σε μια δύσκολη στιγμή κάνουνε από μέσα τους την προσευχή τους; ΣΥΓΧΥΣΗ! Δεν έχω ξεκάθαρη άποψη. Λέω στον εαυτό μου πως πρέπει να το μελετήσω το θέμα.
Και ξεκινάει η έρευνα: τι θα μπορούσε να σημαίνει σήμερα πατριωτική αριστερά; Ας προσπαθήσουμε να δούμε τι είναι ο πατριωτισμός. Η εύκολη λύση είναι να διακρίνουμε τον πατριωτισμό από τον εθνικισμό. Πατριωτισμός θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η θετική στάσης αγάπης προς την πατρίδα σύμφωνα με την οποία θα μπορούσε κανείς να ασκήσει και κριτική ή ακόμα και ανυπακοή εάν πιστεύει πως αυτό θα ήταν προς το συμφέρον του γενικού καλού. Επίσης θα μπορούσαμε να πούμε πως ο πατριωτισμός υιοθετεί «αμυντική» στάση έναντι των άλλων πατρίδων και όχι «επιθετική» δηλ. ο πατριώτης δεν επιτρέπει να προκληθεί ζημιά στη χώρα του από άλλες χώρες αλλά δεν προσπαθεί να προκαλέσει ζημιά σε άλλες χώρες ούτε να θεωρήσει τη δική του χώρα ανώτερη από τις άλλες χώρες. Αντίθετα ο εθνικισμός είναι ο άκριτος, τυφλός, επεκτατικός πατριωτισμός. (Βλέπε για μια απόπειρα τέτοιου διαχωρισμού το άρθρο «Τwo types of patriotism”). Μπορεί να συμβιβαστεί ο πατριωτισμός με την αριστερά; Πολλοί υποστηρίζουν πως ναι, τονίζοντας μάλιστα πως εκχωρώντας την έννοια του πατριωτισμού, μια έννοια με τόσο πλατιά αποδοχή και έντονο συναισθηματικό φορτίο, στη συντηρητική δεξιά, η αριστερά αποκόπηκε από ένα ευρύτερο λαϊκό ακροατήριο. Ο Tom Soutphommasane στο άρθρο του για την αυστραλιανή νέα αριστερά “The new left-wing patriot” τονίζει:
Το πρόβλημα είναι πως για να έχεις αποτελεσματική άποψη θα πρέπει να συστρατευθούν μαζί σου και άλλοι πολίτες. Στην πιο δυναμική της μορφή, η πολιτική είναι ένα θεατρικό έργο στο οποίο ηθοποιοί είναι οι πολίτες. Δεν μπορείς να πετύχεις τίποτε ξεκόβοντας τον εαυτό σου από τη κοινωνία σου και από την εθνική σου κοινότητα
Για τις ΗΠΑ ο Todd Gitlin στο βιβλίο του “The intellectuals and the flag” (Οι διανοούμενοι και η σημαία) το 2006 υποστηρίζει για τον πόλεμο του Βιετνάμ: «Η τραγωδία της αριστεράς είναι πως ενώ πέτυχε μια χωρίς προηγούμενο νίκη βοηθώντας να σταματήσει ένας φρικτός πόλεμος, αμέσως μετά [εγκαταλείποντας τον πατριωτισμό] αυτοκτόνησε». Παραμένοντας στις ΗΠΑ η Naomi Wolf συγγραφέας του βιβλίου “The end of America: A letter of warning to a young patriot” (Το τέλος της Αμερικής: Μια προειδοποιητική επιστολή σε έναν νέο πατριώτη), στο οποίο παρομοίαζε τις ΗΠΑ του Μπους με τη ναζιστική Γερμανία του 1930 και 1931, σε μια συνέντευξή της με τίτλο «Επαναδιεκδικώντας τον πατριωτισμό» αναφέρει:
Σήμερα οι νέοι δεν έχουν διδαχθεί να συμμετέχουν ενεργά σε μια δημοκρατία. Η αριστερά έχει ένα σοβαρό μερίδιο ευθύνης για αυτό. Η αριστερά έκανε πάρα πολλά λάθη εκχωρώντας το πεδίο του πατριωτισμού στη δεξιά. Αυτό συνέβηκε κυρίως κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ. Το 1970 επικράτησε ο μαρξιστικός διάλογος. Οι νέοι δεν διδάχθηκαν πως η δημοκρατία είναι το σημαντικότερο πράγμα. Σήμερα είναι πολύ απαισιόδοξοι σε μια περίοδο ακριβώς που θα έπρεπε να είναι πολιτικοποιημένοι. Νέοι άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικοί είναι εντελώς αποθαρρυμένοι. Κι ο Derrida έχει να κάνει με αυτό. Πιστεύω πως το σφάλμα είναι του μαρξιστικού μεταστρουκτουραλισμού που αφαίρεσε το ρομαντισμό από τη δημοκρατική διαδικασία. Σήμερα στην Αμερική πάσχουμε από αυτό που εγώ αποκαλώ «δημοκρατικό μύθο». Ο μύθος είναι πως τάχα η δημοκρατία μαγικά αναπληρώνει τα κενά της και πως εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτε.
[Παρ’ όλες τις αμερικανιές η τελευταία παρατήρηση μου φέρνει στο μυαλό τους σημερινούς Έλληνες που όλοι λένε πως «δεν πάει άλλο, ο λαός θα αντιδράσει» βγάζοντας τον εαυτό τους από την έννοια λαός].
Τέλος ας μην ξεχνάμε τις προεκλογικές πατριωτικές διακηρύξεις του Ομπάμα που απέφευγε όμως επιμελώς να χρησιμοποιήσει τη λέξη πατριωτισμός: «Έχουμε χάσει την κατανόηση πως σε μια δημοκρατία έχουμε μια αμοιβαία υποχρέωση ο ένας προς τον άλλον. Πως πρέπει να συμβιβαζόμαστε και να θυσιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον προκειμένου να πετύχουμε κάτι». (http://townhall.com/columnists/JonahGoldberg/2008/03/12/the_lefts_patriotism_gap/)
Αξιοσημείωτο είναι πως στις περισσότερες διακηρύξεις της νέας πατριωτικής αριστεράς γίνεται αναφορά στον Orwell (για τη σχέση το Orwell με τον πατριωτισμό μπορεί κανείς να διαβάσει το:. Orwell and Patriotism του John Rossi). Στο δοκίμιο του 1940 με τίτλο “The Lion and the Unicorn” (Το λιοντάρι και ο μονόκερως) ο George Orwell ισχυρίζεται:
Ο πατριωτισμός δεν έχει απολύτως καμιά σχέση με το συντηρητισμό. Στην πραγματικότητα είναι το αντίθετο του συντηρητισμού, απ’ τη στιγμή που συνιστά μια αφοσίωση σε κάτι που διαρκώς αλλάζει και παρόλα αυτά όλοι μυστηριακά το αισθανόμαστε πάντα το ίδιο. Είναι η γέφυρα ανάμεσα στο μέλλον και στο παρελθόν. Καμιά αληθινή επανάσταση δεν υπήρξε ποτέ διεθνιστική.
Πολύ συχνά αναφορά γίνεται επίσης και στο άρθρο του «My country right or left” (Η χώρα μου δεξιά ή αριστερή).
Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και ο ορισμός της έννοιας του πατριωτισμού στην ακροτελεύτεια διάταξη του Συντάγματος (άρθρο 120) από τον έγκριτο συνταγματολόγο Γιώργο Κασιμάτη στην “Εποχή” με αφορμή την προσφυγή κατά του μνημονίου:
’Πατριωτισμός’ εδώ σημαίνει: την ύπατη υποχρέωση του πολίτη και του ανθρώπου ως πολιτικού όντος να φρουρεί άγρυπνα και με πλήρη ευαισθησία το συμφέρον της κοινωνίας και του λαού, των οποίων είναι μέλος. Σήμερα ο ατομισμός της καταναλωτικής κοινωνίας και ο ασύδοτος ατομικισμός της θεοποιημένης αγοράς τείνουν να καταλύσουν το μήνυμα του άρθρου 120 του Συντάγματος.
Πηγή: http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2010/08/blog-post_3118.html
Εξαιρετικός ορισμός που σε πρώτη ανάγνωση δεν έχει να κάνει καθόλου με οποιουδήποτε είδους εθνικισμό. Όμως γιατί η ανάγκη για κοινωνική ένταξη και αλληλεγγύη να προσδιορίζεται ως πατριωτισμός; Ποιος είναι ο συνεκτικός ιστός μιας χώρας; Η γλώσσα και ο πολιτισμός; (Και τι γίνεται με τις μειονότητες και τους μετανάστες σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία;) Ή μήπως τα διοικητικά όρια ενός κράτους; (Και τι συνιστά στην πραγματικότητα ένα κράτος;) Πως μπορεί να προσδιοριστεί μια κοινή συνισταμένη συμφερόντων σε μια ταξικά διαιρεμένη κοινωνία; Μήπως τελικά εθνικισμός και πατριωτισμός δεν είναι δυνατόν να διαχωριστούν; Μήπως τελικά, όπως και στις ΗΠΑ, πατριωτισμό αποκαλούμε τον ΔΙΚΟ ΜΑΣ εθνικισμό και εθνικισμό τον πατριωτισμό ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα μπορούν να προστεθούν και τα παρακάτω:
Γιατί ο πατριωτισμός περιβάλλεται από τόσο έντονο συναισθηματικό και μυστηριακό φορτίο;
Γιατί τα σύμβολα και ιδιαίτερα η σημαία παίζουν τόσο δεσπόζοντα ρόλο στην αναμόχλευση πατριωτικών συναισθημάτων, πεποιθήσεων και πράξεων;
Ποια είναι ακριβώς η σχέση πατριωτισμού και καπιταλισμού;
Γιατί και σε ποιές περιστάσεις προβάλλεται ο πατριωτισμός υπεράνω των συνταγματικών και δημοκρατικών «ελευθεριών»;
Και τέλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τακτικό όπλο ο «εθνικισμός των καταπιεσμένων» του Λένιν σε αντιδιαστολή με τον «εθνικισμό των καταπιεστών»;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντάει η εξαιρετικά διεισδυτική μαρξιστική ανάλυση του καθηγητή στο New York University και προέδρου του “International Endowment for Democracy” - I.E.D., Bertell Ollman, με τίτλο:
“What role does patriotism play in capitalist democracy: Particularly ours / particularly now?”
(Ποιο ρόλο παίζει ο πατριωτισμός στην καπιταλιστική δημοκρατία: Ιδιαίτερα στη δική μας / ιδιαίτερα τώρα;)
Οι αγγλομαθείς μπορείτε να απολαύστε το εξαιρετικό αυτό κείμενο στο πρωτότυπο. Για τους υπόλοιπους υπόσχομαι να επανέλθω προσπαθώντας να μεταφράσω τα σημαντικότερα σημεία του…
Διαβάστε περισσότερα...

Πώς το σύστημα, με την ευγενική χορηγία και της Αριστεράς, έχει μετατρέψει έναν δυναμικό καπιταλισμό σε …αόρατο

Του Δημήτρη Λιβιεράτου
Σ’ ένα κόσμο που το 2009 είχε πληθυσμό 6.768.167.712 κατοίκους, η Ελλάδα των 11.260.000 κατοίκων αποτελούσε το 0,166% του πλανήτη. Ωστόσο, ο ελληνικός καπιταλισμός κατέχει την 22η θέση στον κόσμο στη λίστα των πιο πλούσιων χωρών.
Ας δούμε πώς εξειδικεύεται αυτό σε μερικά βασικά χαρακτηριστικά του, που αποτελούν τους πυλώνες της δυναμικής του:

1. Μέχρι το 2009 ήταν πρώτος στον παγκόσμιο εμπορικό στόλο. Το 2010 έγινε δεύτερος, κατέχοντας το 14,8% του συνόλου της παγκόσμιας εμπορικής ναυτιλίας. Ο ελληνόκτητος εμπορικός στόλος αποτελείται από 2.974 πλοία συνολικής χωρητικότητας 175.540.000 τόνων. Όμως, αν συνυπολογιστεί ότι ελέγχουν και το στόλο άλλων, μικρότερων πλοιοκτητών, φτάνουμε στο 20% περίπου του παγκόσμιου στόλου! Ο υπό ελληνική σημαία στόλος είναι πέμπτη δύναμη στον κόσμο (αυτό σημαίνει ότι πολλά ελληνόκτητα πλοία ταξιδεύουν με ξένη σημαία – τους συμφέρει καλύτερα) και πρώτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατέχοντας το 39,7% του συνόλου.
Μέχρι το τέλος του 2009 οι Έλληνες εφοπλιστές (μια συμπαγής ομάδα περίπου 400 πλοιοκτητών) είχαν παραγγείλει τη ναυπήγηση 748 νέων πλοίων, χωρητικότητας 64,9 εκατ. τόνων, κυρίως στα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας και της Κίνας.
Οι εγκατεστημένες στην Ελλάδα περίπου 1.300 ναυτικές επιχειρήσεις απασχολούν πάνω από 12.000 υπαλλήλους. Το ξένο συνάλλαγμα από ναυτιλιακές υπηρεσίες το 2009 ήταν 13,552 δισ. ευρώ, έναντι 19,188 δισ. ευρώ το 2008 – η πτώση οφείλεται σε μείωση του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου και σε μεγάλη πτώση των τιμών των ναύλων. Το συνάλλαγμα αυτό αντιστοιχεί στο 5,6% του ΑΕΠ!
Οι Έλληνες εφοπλιστές συνήθως αποφεύγουν τη δημοσιότητα – εξάλλου δεν υποχρεούνται καν να δημοσιεύουν ισολογισμούς, ενώ έχουν 57 φοροαπαλλαγές και η συνειοσφορά τους στη φορολογία είναι μικρότερη και από των μεταναστών! Όμως, είναι επιχειρηματικά παρόντος, με εμφανή τη συμμετοχή τους σε τουριστικές εγκαταστάσεις, ναυτικές συγκοινωνίες εσωτερικού και εξωτερικού, αεροπορία, τράπεζες και άλλους τομείς όπου η συμμετοχή τους είναι λιγότερο -ή και καθόλου- γνωστή.
2. Έχει ένα δυναμικά αναπτυσσόμενο και επεκτατικό στο εξωτερικό τραπεζικό τομέα: Οι ελληνικές τράπεζες, από τη στιγμή που άνοιξαν τα βόρεια σύνορα το 1989-1990 με τη διάλυση των Ανατολικών καθεστώτων, προχώρησαν αμέσως “στους δρόμους τους παλιούς”, όπως τότε γράφαμε. Αυτή την περίπου εικοσαετία μέχρι σήμερα, η επέκταση των ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια και τις Ανατολικές χώρες όχι μόνο ήταν καλπάζουσα αλλά μάλλον και πρωτοφανής στην ταχύτητά της. Σήμερα, στα μέσα του 2010, λειτουργούν περίπου 3.500 υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών σ’ αυτές τις χώρες – χωρίς να λογαριάζουμε και την επέκταση των μεγάλων κυπριακών τραπεζών στις ίδιες περιοχές. Ταχύτατη είναι επίσης η επέκταση των ελληνικών τραπεζών στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Να σημειώσουμε επίσης ότι στην αρχή αυτής της περιόδου οι ελληνικές τράπεζες αποσύρθηκαν τελείως από τις δυτικές αγορές, πουλώντας τα καταστήματα που είχαν σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ρίχνοντας το βάρος τους σε πιο παρθένες αγορές.
Τα καθαρά κέρδη των ελληνικών τραπεζών από τα υποκαταστήματά τους στο εξωτερικό ήταν μεγάλα. Για την Εθνική, το 45% του συνόλου των κερδών της οφείλεται στα κέρδη από τα καταστήματά της στην Τουρκία. Για την Alpha Bank ήταν το 24% του συνόλου των κερδών της. Για την EGNATIA το 33% και για την Πειραιώς το 41%. Σημειώνουμε ότι στην τραπεζική κρίση που ξέσπασε από το 2008 στις ΗΠΑ και την Ευρώπη δεν σημειώθηκε ούτε μία χρεοκοπία ελληνικής τράπεζας – έστω και μικρής. Φυσικά στηρίχτηκαν από το Δημόσιο με 28 δισ. ευρώ και τελευταία με άλλα 10 δισ. ευρώ από το “πακέτο” του Μνημονίου, αλλά στις ΗΠΑ και σε ευρωπαϊκές χώρες είχαμε χρεοκοπίες τραπεζών παρά τη στήριξη του τραπεζικού τομέα.
3. Έχει χιλιάδες επιχειρήσεις με παρουσία στις Βαλκανικές χώρες, την Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία, την Ουκρανία, την Τουρκία, την Αίγυπτο κ.λπ.
Κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια πόσες – ίσως χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις έχουν εγκατασταθεί σ’ αυτές τις χώρες και τις εκμεταλλεύονται, επωφελούμενες από τα χαμηλά μεροκάματα, την απουσία ισχυρών συνδικάτων, την απουσία πλαισίων προστασίας της εργασίας, την απουσία περιβαλλοντικών δεσμεύσεων για την επιχειρηματική δραστηριότητα, τη διαφθορά του πολιτικού συστήματος που ευνοεί την εξαγορά κυβερνητικών αξιωματούχων κ.λπ. κ.λπ. Ανάμεσα σ’ αυτές τις χιλιάδες επιχειρήσεις είναι και πολλές που έκλεισαν τα εργοστάσιά τους στην Ελλάδα και μετεγκαταστάθηκαν σ’ αυτές τις χώρες. Πολλές από αυτές είχαν πάρει στο μεταξύ κρατικές επιδοτήσεις με βάση τον αναπτυξιακό νόμο…
Να σημειώσουμε ότι ένα σημαντικό μέρος αποτελούν 480 ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, με εργοστάσια, εμπορικές και παντός άλλου τύπου αντιπροσωπείες, συνεργαζόμενες πολλές φορές με Τούρκους επιχειρηματίες. Το σύνολο των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία είναι περίπου 6 δισ. δολάρια. Η σημαντικότερη απ’ αυτές ήταν η εξαγορά της τουρκικής τράπεζας FINANS BANK από την Εθνική το 2009 με 4,5 δισ. δολάρια. Ειδικά το 2009, έτος οικονομικής κρίσης για την Ελλάδα, επενδύθηκαν στην Τουρκία από Έλληνες καπιταλιστές 780 εκατ. δολάρια. Για να κάνουμε τις συγκρίσεις, ο τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα αντιπροσωπεύονται από 10 επιχειρήσεις με συνολική επένδυση 30 εκατ. ευρώ. Και παρ’ όλα αυτά ήταν αρκετό να έρθει πρόσφατα ο Ερντογάν στην Ελλάδα με πολυμελή αντιπροσωπεία Τούρκων επιχειρηματιών για ν’ αρχίσει το κλαψούρισμα ότι οι Τούρκοι θα “καταλάβουν οικονομικά” την Ελλάδα…
Ο ιδιωτικός τομέας
Ας μπούμε όμως βαθύτερα στο αρχιπέλαγος του σύγχρονου ελληνικού καπιταλισμού, εξετάζοντας τον ελληνικό ιδιωτικό καπιταλιστικό τομέα.
Κατασκευαστικές εταιρείες: Ένας ισχυρός και σύγχρονος καπιταλιστικός κλάδος, που δραστηριοποιείται επίσης με επιτυχία και στο εξωτερικό. Ελληνικές κατασκευαστικές κατασκευάζουν από διυλιστήρια στη Σ. Αραβία, αυτοκινητόδρομους στην Πολωνία, οικιστικά συγκροτήματα στη Ρωσία, κάθε λογής δημόσια και ιδιωτικά έργα σε όλη την έκταση των Βαλκανίων.
Ελληνικές πολυεθνικές: Ναι, από την Ελλάδα ενεργούν ή είναι εγκατεστημένες 216 ελληνικές πολυεθνικές! Ο κατάλογος που δίνει η “Ναυτεμπορική” δεν είναι ακόμη ολοκληρωμένος – υπάρχουν και άλλες. Αυτές όλες ενεργούν σε όλο τον κόσμο με έδρα την Ελλάδα. Να σημειώσουμε ότι σ’ αυτές δεν περιλαμβάνονται τραπεζικές και ναυτιλιακές εταιορείες.
Υπεράκτιες (off shore) εταιρείες: Υπερχώριες τις αποκαλούν μερικοί και είναι εκατοντάδες. Ένας ολόκληρος ανεξέλεγκτος κόσμος επιχειρήσεων, όπως φάνηκε από τα σκάνδαλα της τελευταίας περιόδου. Δρουν ασύδοτα, με την ανοχή ή και κάλυψη των κυβερνήσεων και του καθεστώτος, προστατεύοντας τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας από τη φορολόγηση, ξεπλένοντας “βρόμικο” χρήμα από τομείς μαφιόζικης καπιταλιστικής δραστηριότητας (ναρκωτικά, όπλα, trafficing κ.λπ.). Ένας μισθωτός που κάνει μια φορολογική παρατυπία ή ένας μικρομαγαζάτορας που δεν έχει τακτοποιημένα χαρτιά μπορούν να οδηγηθούν στη φυλακή ή στη χρεοκοπία, αλλά για τις αποδεδειγμένα πέραν των νόμων δραστηριότητες των πολυεθνικών υπάρχει ασυλία.
Μερικά χτυπητά παραδείγματα ελληνικών επιχειρήσεων μεγάλης εμβέλειας: Στην Ελλάδα εδρεύει η INTRALOT, δεύτερη εταιρεία στον κόσμο στον τομέα τυχερών παιχνιδιών. Όλα της τα τερματικά και άλλα μηχανήματα, αλλά και το λογισμικό, είναι ελληνικής τεχνολογίας και παράγονται από την INTRACOM των 2.500 εργαζομένων. Η 3Ε COCA COLA είναι η δεύτερη σε κύκλο εργασιών μετά την πρώτη στις ΗΠΑ. Ελληνικής ιδιοκτησίας και με εργοστάσια σε πάνω από 30 χώρες, με πάνω από 30 εταιρείες σε χώρες με συνολικό πληθυσμό περίπου 500 εκατ. ανθρώπων. Οι ελληνικές χαλυβουργίες παράγουν πάνω από 2,5 εκατ. τόνους χάλυβα το χρόνο, καλύπτοντας τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς αλλά και εξάγοντας στο εξωτερικό. Αναφέρουμε το συγκρότημα της ΒΙΟΧΑΛΚΟ με 90 εταιρείες σε πολλές χώρες. Η τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ βρίσκεται σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ, παράγοντας τσιμέντο από 7 εργοστάσια. Αλλά και επιχειρήσεις με ισχυρή μετοχική συμμετοχή του Δημοσίου δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες και κατέχουν δεκάδες άλλες επιχειρήσεις. Αναφέρουμε τον ΟΤΕ (κατέχει πολλές εταιρείες τηλεπικοινωνιών – τηλεφωνίας σε όλα τα Βαλκάνια), τα ΕΛΠΕ κ.λπ. Πρέπει να υπογραμμίσουμε τη σημασία του ενεργειακού κλάδου, με την παρουσία της ΔΕΗ, της ΔΕΠΑ, της ΔΕΣΦΑ κ.λπ., αλλά και με τη συμμετοχή σε σημαντικά ενεργειακά δίκτυα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Καπιταλιστική “εποποιία”
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε και με άλλα σοβαρά μεγέθη στη βιομηχανία, το εμπόριο, την τεχνογνωσία, τον τουρισμό κ.λπ. Αλλά όσα αναφέραμε δειγματοληπτικά αρκούν για να δώσουν μια πρώτη εικόνα για το δυναμισμό του ελληνικού καπιταλισμού, ιδιωτικού και δημόσιου. Δεν τα αναφέρουμε προφανώς για να δοξάσουμε τον ελληνικό καπιταλισμό, αλλά για να πούμε ότι η ελληνική εργατική τάξη αλλά ακόμη περισσότερο οι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα δεν έχουν πάρει ποτέ το μερίδιο που δικαιούνται από την ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού. Μέχρι και το 2008 και για 14 συνεχόμενα χρόνια η αύξηση του ελληνικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ήταν από 3 έως 5,6% σε ετήσια βάση. Από τους ταχύτερους και διαρκέστερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο. Μια πραγματική εποποιία για τον νεοελληνικό καπιταλισμό, μια εποποιία κερδών και επέκτασης. Ωστόσο, οι Έλληνες εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι μετανάστες δεν πήραν παρά ψίχουλα από αυτή την ανάπτυξη, ενώ η φτώχεια σταθεροποιήθηκε στο 20% και πάνω και ο επίσημος δείκτης της ανεργίας (που κρύβει μεγάλο μέρος της πραγματικής ανεργίας) παρέμεινε κοντά στο 10%.
Ένας …αόρατος καπιταλισμός
Ο ελληνικός καπιταλισμός έχει καταφέρει να είναι σχεδόν …αόρατος. Σαν να μην υπάρχει! Για τα δύο μεγάλα κόμματα και το ΛΑΟΣ εξηγείται γιατί τον καλύπτουν: η …εξαφάνιση του ελληνικού καπιταλισμού βολεύει τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας, τη συνέχιση της άδικης αναδιανομής του πλούτου. Όμως πώς να εξηγήσει κανείς ότι και τα αριστερά κόμματα διστάζουν να μιλήσουν για τον ελληνικό καπιταλισμό, να αποκαλύψουν τις διαστάσεις του και τη δυναμική του; Τα πάντα συζητιούνται σ’ αυτή τη χώρα, αλλά οι λέξεις ελληνικός καπιταλισμός και πολύ περισσότερο η αποκάλυψη και αποτύπωση της πραγματικότητάς του είναι πράγματα που σπανίως θα συναντήσει κανείς ακόμη και στις δημόσιες τοποθετήσεις της Αριστεράς. Συνήθως μιλάνε με άλλες εκφράσεις, όπως “οι 200 οικογένειες”, “η ολιγαρχία”, “η πλουτοκρατία” κ.λπ. Μάλιστα, εφευρίσκουν διάφορα επίθετα για να τον χαρακτηρίσουν: καθυστερημένος, εξαρτημένος, μεταπρατικός κ.λπ. είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που έχει εφεύρει η Αριστερά για να …συσκοτίσει την πραγματικότητα ενός από τους πιο δραστήριους, σύγχρονους αλλά και σκληρούς καπιταλισμούς του κόσμου. Με αυτό τον τρόπο, ο ελληνικός καπιταλισμός, εκτός από τις μεγάλες οικονομικές του επιτυχίες, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα αδιαπέραστο σχεδόν προπέτασμα καπνού που τον καλύπτει. Το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής διανόησης και μάλιστα της Αριστερής έχει αποδεχτεί τη θεωρία της “Ψωροκώσταινας”. Με μια τέτοια κακομοίρικη ανατομία του ελληνικού καπιταλισμού, οι κυβερνήσεις και τα κόμματα του κεφαλαίου καταφέρνουν να πείθουν την ελληνική εργατική τάξη και τον ελληνικό λαό ότι δεν πρέπει να έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις από έναν καθυστερημένο και εξαρτημένο καπιταλισμό.
Αντί να διεκδικούν απ’ αυτόν δικαιώματα, καλά θα κάνουν να αγωνιστούν εναντίον των ξένων “αφεντικών” του ελληνικού καπιταλισμού, που δεν τον αφήνουν να προοδεύσει και να ανοίξει τα φτερά του… Όλο αυτό βέβαια επιτρέπει επίσης σε μια αριστερούτσικη ελίτ να συμπαρίσταται ή και να εντάσσεται στην “καλή κοινωνία”, διεκδικώντας και κατέχοντας ρόλους στην καλλιτεχνία, τη μουσική, το θέατρο, τη λογοτεχνία και άλλους τομείς και εκδηλώσεις, που φτιασιδώνουν με άλλοθι “προοδευτικότητας” και “ελευθερίας” τον ελληνικό καπιταλισμό. Ποιος διακινδυνεύει αυτά τα προνόμια και τους ρόλους με το να τα βάλει ευθέως με τον ελληνικό καπιταλισμό; Γι’ αυτό, το να μιλάς ευθέως γι’ αυτόν είναι γραφικότητα, είναι tres banal…
Φυσικά, στην προέκταση μιας τέτοιας στάσης έρχεται και η συνεχής αναζήτηση για τη συμμετοχή στη διακυβέρνηση, με προγράμματα “εξυγίανσης” της ελληνικής οικονομίας, η οποία βρίσκεται όχι από το 2008 αλλά …γενικώς σε διαρκή κρίση. Βέβαια ο ελληνικός καπιταλισμός δεν έχει ανοιχτά αυτιά για να ακούσει τέτοιες προτάσεις για συμμετοχή στη διακυβέρνηση. Δεν θέλουν καμιά Αριστερά. Καλό είναι να στέκεται στο περιθώριο, πολλές φορές και σαν μια σεβαστή γραφικότητα. Μόνο σε επικίνδυνες για το καθεστώς στιγμές καλείται να βοηθήσει να ξεπεραστεί η κρίση του. Όπως ήταν η “οικουμενική” κυβέρνηση του 1989, με τη συμμετοχή και των δύο μεγάλων κομμάτων της Αριστεράς. Για λίγο, μέχρι να περάσει η άμεση κρίση, κι ύστερα ξανά από την αρχή.
Τελικά, η σε μεγάλο βαθμό ενσωμάτωση της αριστερής διανόησης, ο κυβερνητισμός στην Αριστερά, η έλλειψη ταξικής προσέγγισης κ.λπ. έχουν ευθεία σχέση με την άρνηση της Αριστεράς να αναγνωρίσει τον αντίπαλό της, τον ελληνικό καπιταλισμό, και να τον στοχοποιήσει χωρίς περιστροφές. Γιατί αν κάνεις κάτι τέτοιο, οι συνέπειες είναι προφανείς: δεν μπορείς να συναγελάζεσαι με την “καλή κοινωνία”, δεν μπορείς να είσαι “χρήσιμος” στη “διακυβέρνηση του τόπου”, δεν είσαι αξιοσέβαστο μέλος του επίσημου πολιτικού συστήματος, δεν έχεις ασυλία από τον ελληνικό καπιταλισμό, τους μηχανισμούς του και τα κόμματά του.
Σημείωση: Το κείμενο αυτό συνειδητά δεν ασχολήθηκε με την κρίση του ελληνικού καπιταλισμού. Όχι γιατί αυτή δεν υπάρχει, αλλά γιατί πρέπει πρώτα να ξέρουμε τι είναι αυτό που είναι σε κρίση.
Διαβάστε περισσότερα...