Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011

Η Θατσεροποίηση της Ελλάδας και η Αριστερά


Αντίθετα με την επίσημη μυθολογία που υιοθετεί και σχεδόν ολόκληρη η Αριστερά μας, το πρόβλημα δεν είναι το χρέος ούτε καν η δημοσιονομική κρίση που αποτελούν απλά συμπτώματα μιας βαθιάς διαρθρωτικής κρίσης, η οποία θεμελιώνεται στο εξωστρεφές μοντέλο οικονομικής «ανάπτυξης» που υιοθέτησαν μεταπολεμικά οι ντόπιες και ξένες ελίτ.1 Οπως άλλωστε είχα γράψει στη στήλη αυτή από την αρχή της κρίσης, το πραγματικό δίλημμα για τον ελληνικό λαό δεν είναι χρεοκοπία ή όχι, «το πραγματικό δίλημμα είναι: χρεοκοπία με βάση τους επαχθείς όρους που μας επιβάλλουν οι «εταίροι» μας ή χρεοκοπία στην οποία θα επιβάλουμε τους δικούς μας όρους».2 Και η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση άτυπης χρεοκοπίας, από τη στιγμή που έχασε κάθε ίχνος οικονομικής κυριαρχίας με την ανάθεση της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της στην τρόικα, με βάση τη δανειακή συνθήκη του Μάη 2010 που επέβαλλε όρους πολύ επαχθέστερους από τους αποικιακούς όρους δανεισμού της χώρας του 1898!

Το αν θα ακολουθήσει και τυπική χρεοκοπία, με τη μορφή π.χ. της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους, είναι επομένως δευτερεύον θέμα για τα λαϊκά στρώματα που καταδικάζονται με τις Συνθήκες του Μάαστριχτ, της Λισαβόνας κ.λπ. και το Μνημόνιο να πληρώνουν στο διηνεκές πολύ ακριβό τίμημα για την απώλεια κάθε ίχνους οικονομικής κυριαρχίας.
Το τίμημα αυτό είναι η «θατσεροποίηση» της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, με μοχλό τις «4 ελευθερίες» της Ε.Ε.: δηλαδή την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, αγαθών, υπηρεσιών και εργασίας που συνοψίζουν το περιεχόμενο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Ολες οι διαρθρωτικές «τομές», που επιβάλλει σήμερα η τρόικα μέσω της κοινοβουλευτικής χούντας εκπροσωπώντας τις ντόπιες και ξένες ελίτ (μέσα σε ένα όργιο παραπληροφόρησης που ίσως δεν έχει γνωρίσει ποτέ η χώρα και με τη βοήθεια όχι μόνο «δημοσιογράφων» εν υπηρεσία αλλά και «πανεπιστημιακών», που μη θέλοντας να χάσουν τα κονδύλια της Ε.Ε. που χρηματοδοτούν την έρευνά τους, τα συνέδρια κ.λπ. μιλούν για «μονόδρομο»), εκφράζουν αυτές τις «ελευθερίες». Από το «άνοιγμα» των επαγγελμάτων που δεν έχει καμιά σχέση με πρόοδο (όπως ισχυρίζεται η χούντα), αλλά απλά στοχεύει στο άνοιγμα της αγοράς υπηρεσιών σε κάθε ντόπια ή ξένη μεγάλη επιχείρηση, μέχρι την κατεδάφιση των συλλογικών συμβάσεων που σκοπεύει στην «απελευθέρωση» της αγοράς εργασίας. Και από το πετσόκομμα των δημόσιων δαπανών και το ξεπούλημα του κοινωνικού πλούτου και το Ασφαλιστικό, μέχρι την «αναμόρφωση» του ΕΣΥ, της Παιδείας, των συγκοινωνιών κ.λπ., που επίσης απλά στοχεύουν στη σταδιακή ιδιωτικοποίηση κάθε κοινωνικής υπηρεσίας -ήδη τα νοσοκομεία μας έχουν ιδιωτικοποιήσει ουσιαστικά τη νοσηλεία και οι ασθενείς εξαναγκάζονται να πληρώνουν πανάκριβες «αποκλειστικές» για να επιβιώσουν μετεγχειρητικά κ.λπ., στο υποτιθέμενο δωρεάν σύστημα υγείας των χουντικών «σοσια-ληστών». Φυσικά, η «απελευθέρωση» των αγορών εμπορευμάτων έχει επιτευχθεί από καιρό με την Ενιαία Αγορά που έχει φέρει την αποδιάρθρωση της παραγωγής, ενώ η απελευθέρωση της αγοράς κεφαλαίων είναι αυτή που έκανε δυνατή όλη την κερδοσκοπία και τα συνακόλουθα «σπρεντ», με τα οποία εκδηλώθηκε η κρίση ως κρίση χρέους.
Ηκαταστροφή αυτή κάθε κοινωνικής κατάκτησης που επιβάλλει η χούντα και η συνακόλουθη πτωχοποίηση των λαϊκών στρωμάτων έχουν απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας κινεζικού τύπου «ανάπτυξης» που θεμελιώνεται στην πάμφθηνη «ελαστικοποιημένη» εργασία, στην καταστροφή του περιβάλλοντος (παρά τη μαζική εισαγωγή γερμανικής συνήθως «πράσινης ανάπτυξης» που αχρηστεύει λ.χ. τα κοιτάσματα λιγνίτη της χώρας, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πολύ φθηνότερη ενέργεια, χωρίς να προκαλούν αναγκαστικά σημαντική ζημιά στο περιβάλλον) και σε ένα δημόσιο τομέα που θα παρέχει κοινωνικές υπηρεσίες «αμερικανικού τύπου»...
Σε αυτή τη συστηματική οικονομική και κοινωνική καταστροφή, χωρίς την παραμικρή νομιμοποίηση για τα κτηνώδη μέτρα που επιβάλλονται στα λαϊκά στρώματα, η απάντηση έπρεπε να είναι αυτή που δίνουν σήμερα οι Βρετανοί φοιτητές: «Ο,τι μπορεί να κάνει η Βουλή, το κίνημα μπορεί να ξεκάνει». Ομως, η αντισυστημική Αριστερά (δεν μιλώ για τη ρεφορμιστική η οποία, όταν δεν αμφισβητεί το θεσμικό πλαίσιο και ιδιαίτερα την ένταξή μας στην Ε.Ε. που είναι η βασική αιτία της καταστροφής, ουσιαστικά, δεν ανήκει καν στην Αριστερά) δεν κατάφερε ποτέ να προβάλει ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα εξόδου από τη συστημική κρίση που θα κινητοποιούσε τα λαϊκά στρώματα και θα δημιουργούσε εξεγερσιακές συνθήκες, ανάλογες με αυτές που έχουν ξεσπάσει σήμερα ενάντια σε παρόμοιες κοινοβουλευτικές xούντες με τη δική μας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αναπόφευκτα, η Αριστερά μας θα πληρώσει πρώτη τη μη ανατροπή της διαδικασίας αυτής, με την ουσιαστική εξαφάνισή της, όπως ήδη έγινε σε κάθε χώρα που έχει θατσεροποιηθεί, από τη Βρετανία και τις σκανδιναβικές χώρες μέχρι την Ιταλία...
http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/
Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2011

"Γερμανικές αποζημιώσεις και ελληνικό δημόσιο χρέος"

"Βαθύ Κόκκινο"
Καθώς βαθαίνει καθημερινά η υπερχρέωση της χώρας και μαζί τα κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα στα οποία μας έχει οδηγήσει η συνταγή της τρόικας, καθίσταται πλέον εμφανές ότι η έξοδος από το Μνημόνιο μπορεί να γίνει μόνο με την ανάληψη μεγάλων πολιτικών πρωτοβουλιών.

«Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω»

Μία από αυτές είναι η συστηματική και αποτελεσματική διεκδίκηση των πολεμικών επανορθώσεων και του αναγκαστικού κατοχικού δανείου από τη Γερμανία που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που προέρχονται από το «Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα», με επικεφαλής τον Μανώλη Γλέζο, τον Ευάγγελο Μαχαίρα, τον Γεώργιο Αλέξανδρο Μαγκάκη, τον Βασίλη Καρκούλια κ.ά., ξεπερνούν, σε σημερινή αξία, τα 162 δις ευρώ χωρίς τους τόκους.

Το βασικό αυτό αίτημα του απανταχού ελληνισμού προβάλλεται κυρίως για λόγους ηθικής τάξεως και συνδυάζεται με τη συνακόλουθη άρνηση πληρωμής κάθε οφειλής της χώρας μας προς τις γερμανικές τράπεζες και το γερμανικό Δημόσιο που πηγάζει από το ελληνικό δημόσιο χρέος. Ταυτόχρονα, σύσσωμη η ελληνική κοινή γνώμη απαιτεί από την κυβέρνηση να ασκήσει μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 2011 σχετική δικαστική παρέμβαση ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης υπέρ της Ιταλίας με σκοπό την απόρριψη της γερμανικής προσφυγής και τη δικαίωση των θυμάτων του Διστόμου.

Η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής

Σύμφωνα με το βιβλίο Η Μαύρη Βίβλος της Κατοχής (Αθήνα 2006), που έχει εκδώσει το Εθνικό Συμβούλιο για τη διεκδίκηση των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, τα θύματα και οι απώλειες της χώρας μας από τους Γερμανούς κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο περιγράφονται στον Πίνακα 1.

Οι γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα

Οι γερμανικές οφειλές προς τη χώρα μας προέρχονται από:

1) Την υποχρέωση καταβολής του υπολοίπου των Επανορθώσεων από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

2) Αποζημιώσεις λόγω της απώλειας κυρίως σκαφών (βομβαρδισμοί, τορπιλισμοί, βυθίσεις, αιχμαλωσία) κατά την περίοδο ουδετερότητας της Ελλάδας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν την επίθεση Ιταλίας και Γερμανίας εναντίον μας.

3) Την επιστροφή του αναγκαστικού κατοχικού δανείου.

4) Τις Επανορθώσεις που αναγνωρίστηκαν από τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (1946) να μας καταβάλει η Γερμανία για τις ζημίες που προξένησε στην ελληνική οικονομία.

5) Από την καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα των θηριωδιών του γερμανικού στρατού κατοχής, όπως είναι η περίπτωση του Διστόμου κ.λπ.

Το ελληνικό δημόσιο χρέος

Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ (Έκθεση 10/110, 5 Μαΐου 2010, σελ. 125) πριν από το Μνημόνιο το συνολικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) της χώρας μας παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.

Με βάση τα στοιχεία της παραπάνω Έκθεσης 10/110 του ΔΝΤ, το ελληνικό δημόσιο χρέος παρουσιάζεται στον Πίνακα 3.

Το μέσο επιτόκιο δανεισμού της χώρας κατά το πρώτο τρίμηνο του 2010 διαμορφώθηκε σε 6,2% (Η Ναυτεμπορική, 18/8/2010, σελ. 5), ενώ το 2009 ήταν 4,1%, το 2008 ήταν 4,7% και το 2005 ήταν μόλις 3,2%.

Τα ποσά που θα καταβάλλει η χώρα μας με βάση την ίδια Έκθεση στα επόμενα χρόνια για τόκους παρουσιάζεται στον Πίνακα 4.

Κατά το ΔΝΤ (Έκθεση 10/110, σελ. 127), ενώ το 2004 οι ξένοι δανειστές κατείχαν το 70% του ελληνικού χρέους, το 2009 το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 80%.

Ταυτόχρονα, στα τέλη του 2009 ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου χρέους, περί τα 150 δις ευρώ, κατείχαν ξένες τράπεζες κυρίως ευρωπαϊκές, και συγκεκριμένα το 36% το κατείχαν γαλλικές τράπεζες, το 32% άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες, το 21% γερμανικές τράπεζες και το 11% μη ευρωπαϊκές τράπεζες. Ειδικότερα, οι γερμανικές τράπεζες είχαν τότε στην κατοχή τους ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 31,5 δις ευρώ.

Αν λάβει κανείς υπόψη ότι από το δάνειο της Ευρωζώνης, ύψους 80 δις ευρώ, 22,3 δις ευρώ θα μας χορηγηθούν από τους Γερμανούς, τότε το συνολικό δημόσιο χρέος προς τις γερμανικές τράπεζες για τις παραπάνω αιτίες ανέρχεται σε 53,8 δις ευρώ. Στα ποσά αυτά θα πρέπει να προστεθούν και τα ποσά που οφείλουν στις γερμανικές τράπεζες οι διάφορες ελληνικές τράπεζες, που αποτελούν επίσης δανειστές του Ελληνικού Δημοσίου.

Είναι λοιπόν εύλογο από ελληνικής πλευράς να διακηρυχθεί προς το Βερολίνο ότι το ποσό που έμμεσα ή άμεσα οφείλει η χώρα μας προς τη Γερμανία δεν πρόκειται να καταβληθεί μέχρις ότου η Γερμανία εξοφλήσει πλήρως και ολοσχερώς τις παραπάνω οφειλές της, ύψους 162 δις ευρώ (χωρίς τους τόκους).

Να εγγραφεί το γερμανικό χρέος στον κρατικό προϋπολογισμό

Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι στις 13 Δεκεμβρίου 2010 στη Βουλή ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης δέχτηκε ότι οι οφειλές του Βερολίνου προς τη χώρα μας ανέρχονται πράγματι σε 162 δις ευρώ, και μάλιστα 108 δις ευρώ από την αποζημίωση που επιδικάστηκε υπέρ της Ελλάδας από τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων για την αποκατάσταση των ζημιών που προκάλεσαν τα ναζιστικά στρατεύματα στην οικονομική υποδομή της χώρας μας και 54 δις ευρώ από το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο.

Επομένως, σε πρώτη φάση η κυβέρνηση οφείλει να εγγράψει το «αντίστοιχο γερμανικό χρέος προς την Ελληνική Δημοκρατία» στις ανείσπρακτες οφειλές προς το Ελληνικό Δημόσιο και κατ’ επέκταση στον κρατικό προϋπολογισμό, αφού πρόκειται για άμεσα απαιτητό ληξιπρόθεσμο χρέος. Στη συνέχεια, θα πρέπει δοθεί σχετική εντολή από το υπουργείο Οικονομικών στις υπηρεσίες του να προβούν σε άμεσες ενέργειες για την είσπραξη του εν λόγω ληξιπρόθεσμου γερμανικού χρέους.

Η εγγραφή στον κρατικό προϋπολογισμό του «αντίστοιχου γερμανικού χρέους προς την Ελληνική Δημοκρατία» θα έχει ως αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός της χώρας μας να μεταβληθεί σε πλεονασματικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την έξοδο της χώρας από τη δημοσιονομική εποπτεία της ΕΕ, την εκπλήρωση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, τα spreads κ.λπ.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τους κανόνες της Eurostat, η Γερμανία θα πρέπει να υποχρεωθεί να εγγράψει το δημόσιο χρέος της προς την Ελλάδα στο δικό της κρατικό προϋπολογισμό κι έτσι να τεθεί πλέον το Βερολίνο στη βάσανο της πιθανής δημοσιονομικής επιτήρησης από την ΕΕ, αφού είναι πλέον σαφές ότι δεν θα εκπληρώνει τα κριτήρια του Μάαστριχτ αλλά ούτε και τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας.

Τα παιχνίδια της τρόικας

Η τρόικα με το Μνημόνιο έχει επιβάλει με ύπουλο τρόπο τη διαγραφή όσων ληξιπρόθεσμων χρεών είναι δήθεν «ανεπίδεκτα εισπράξεως». Για το λόγο αυτό, μάλιστα, έγινε και η σχετική ανεπιτυχής απόπειρα νομοθετικής διαγραφής ανείσπρακτων οφειλών προς το Ελληνικό Δημόσιο ύψους 24 δις ευρώ.

Πρόκειται για ένα ύπουλο παιχνίδι από την πλευρά της τρόικας, διότι με τον τρόπο αυτό θέλει έμμεσα να επιτύχει τη μη εγγραφή στον ελληνικό προϋπολογισμό του γερμανικού χρέους προς την Ελλάδα ως δήθεν «ανεπίδεκτο εισπράξεως».

Για το λόγο αυτό θα πρέπει η ελληνική πλευρά να είναι ιδιαίτερα προσεκτική προκειμένου να μην έχουμε φαινόμενα αντίστοιχα με αυτά του άρθρου 7 της δανειακής σύμβασης Ελλάδας - κρατών Ευρωζώνης, όπου, όπως αναλύσαμε στα «Επίκαιρα», η ελληνική πλευρά παραιτήθηκε (παρανόμως και όλως αντισυνταγματικώς) από την ένσταση συμψηφισμού και την υποβολή ανταπαίτησης για τις γερμανικές αποζημιώσεις.

Το παραπάνω είναι κείμενο του Νότη Μαριά και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα"
Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 2011

Τι σημαίνει για την Ελλάδα χρεοκοπία και πτώχευση;


ΠΗΓΗ: Hellenic Nexus, τ. 48, Ιανουάριος 2011.
του Δ. ΚΑΖΑΚΗ
Η κυρίαρχη προπαγάνδα στην προσπάθειά της να αποπροσανατολίσει και να τρομοκρατήσει τον απλό κόσμο έχει οικοδομήσει ορισμένους συγκεκριμένους μύθους γύρω από έννοιες και καταστάσεις σχετικά με την χρεοκοπία και την πτώχευση. Έτσι π.χ. ισχυρίζεται ότι η χρεοκοπία και η πτώχευση μιας χώρας ισοδυναμούν με ολοκληρωτική καταστροφή για τον πληθυσμό και κυρίως για τους εργαζόμενους. Αυτό είναι αλήθεια μόνο όταν οι κυβερνήσεις που οδηγούνται σε πτώχευση παραδίδονται αμαχητί στους δανειστές τους και αρνούνται να προασπίσουν τα συμφέροντα της χώρας και των πολιτών της. Όπως ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας, όταν η κυβέρνηση με τη δανειακή σύμβαση και το μνημόνιο διάλεξε να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των δανειστών έναντι του λαού και της χώρας.




Αυτός είναι ο βασικός λόγος που ιστορικά η έννοια της κρατικής χρεωκοπίας δεν είχε την αρνητική φόρτιση που έχει σήμερα. Τον 18ο αίωνα, π.χ., ένας από τους πατέρες της κλασσικής πολιτικής οικονομίας, ο Άνταμ Σμιθ, θεωρούσε αυτονόητο το εξής: «Όταν τα εθνικά χρέη έχουν συσσωρευτεί πλέον σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, είναι μάλλον, όπως πιστεύω, αδύνατο να πληρωθούν με δίκαιο και ολοκληρωμένο τρόπο. Η απελευθέρωση των δημοσίων εσόδων, αν υπάρχει η δυνατότητα να συμβεί, μπορεί να γίνει μόνο μέσα από μια χρεοκοπία.»
Την εποχή εκείνη ήταν αδιανόητο να τεθεί ένα κράτος στη διάθεση ιδιωτών δανειστών και επομένως η μονομερής κρατική χρεοκοπία ισοδυναμούσε με «απελευθέρωση των δημόσιων εσόδων» από τα βάρη της πληρωμής των δανείων.


Στους αιώνες που πέρασαν από την εποχή του Άνταμ Σμιθ οι δανειστές μετεξελίχθηκαν σε χρηματιστές και τραπεζίτες με τεράστια επιρροή ανά την υφήλιο και τα κράτη διαχωρίστηκαν σε δυο ομάδες: μια χούφτα κράτη-δουλοκτήτες και στα υπόλοιπα κράτη-δούλους, όπου ο δανεισμός – και κυρίως ο εξωτερικός – αποτέλεσε έναν από τους βασικούς μοχλούς επιβολής της δουλοκτητικής σχέσης. Έτσι, η έξαρση του δανεισμού, ιδίως από τις διεθνείς αγορές, συνοδευόταν πάντα από πολιτική και οικονομική εξάρτηση, υποτέλεια και εξαναγκασμό. Επομένως η άρνηση της πληρωμής των χρεών από ένα κράτος έπρεπε να στιγματιστεί και να αποτελέσει ανοσιούργημα άνευ προηγουμένου.
Κι εκεί όπου στην επίσημη δημόσια οικονομία έως και τον μεσοπόλεμο η άρνηση πληρωμής αποτελούσε μια αποδεχτή επιλογή για ένα κράτος, χωρίς σοβαρές συνέπειες γι’ αυτό, στην μεταπολεμική περίοδο αυτό άλλαξε. Η επίσημη δημόσια οικονομική απεφάσισε ότι αυτό ήταν ανήκουστο. Έτσι φτιάχτηκαν μερικοί μύθοι που επιβιώνουν και χρησιμοποιούνται έως σήμερα για να τρομοκρατούν τους αφελείς και ανίδεους.
Η οικονομική ιστορία είναι γεμάτη από περιπτώσεις κρατικών χρεοκοπιών. Από το 1824 έως το 2009 είχαμε τουλάχιστον 286 επίσημες χρεοκοπίες από 110 κράτη. Δηλαδή κατά μέσο όρο κάθε κράτος έχει χρεοκοπήσει επίσημα αυτή την περίοδο τουλάχιστον κατά δυο φορές. Η δεκαετία με τις περισσότερες κρατικές χρεοκοπίες ήταν η δεκαετία του ’80 με πάνω από 70 επίσημες πτωχεύσεις, εκ των οποίων 34 έγιναν στην Αφρική, 29 στην Λατινική Αμερική και οι υπόλοιπες στην Ασία.
Ο μύθος ότι τα κράτη δεν χρεοκοπούν συνδέεται με ένα διαδεδομένο τραπεζικό δόγμα που πήρε διαστάσεις την δεκαετία του ’70 και κατόπιν. Η λογική του ήταν απλή. Αν ένα κράτος δεν μπορεί να πληρώσει τα χρέη του, δεν χάθηκε ο κόσμος. Κι αυτό γιατί η περιουσία του ίδιου του κράτους, οι πηγές εσόδων του, αλλά και ο πλούτος της χώρας είναι πάντα πολύ μεγαλύτερος από το μεγαλύτερο χρέος. Επομένως το θέμα είναι να αποτραπεί να χρεοκοπήσει ένα κράτος για να μπορέσουν οι δανειστές να επωφεληθούν από τον δημόσιο πλούτο και περιουσία της χώρας.
Φυσικά, για να γίνει κάτι τέτοιο απαιτούνται δυο εργαλεία στα χέρια των δανειστών: αφενός ένα φιλικά προσκείμενο πολιτικό κατεστημένο στο εσωτερικό και, αφετέρου, ένας διεθνής παρεμβατικός οργανισμός που θα αναλάβει τη δήμευση της χώρας.
Από την εποχή που ο Δ.Ν.Τ. ανέλαβε αυτόν τον ρόλο, οι διεθνείς τραπεζικοί κύκλοι αισθάνθηκαν σίγουροι ότι ξεμπέρδεψαν μια και καλή με τις κρατικές χρεοκοπίες.
Όμως έπεσαν έξω. Το 1998 η Ρωσία δηλώνει αδυναμία πληρωμής του εξωτερικού χρέους της και αρνείται να πληρώσει τα χρεωλύσια των δανείων της. Μετά την κίνηση αυτή της Ρωσίας, οι κυβερνήσεις της Ουκρανίας, του Πακιστάν, του Εκουαδόρ, της Ουρουγουάης, όπως επίσης και της Αργεντινής, αποφάσισαν να σταματήσουν την εξυπηρέτηση του χρέους τους. Όλες αυτές οι χώρες είχαν υποστεί την προηγούμενη δεκαετία την χημειοθεραπεία του Δ.Ν.Τ. και είχαν οδηγηθεί στην απόγνωση, την καταστροφή και την εξαθλίωση.
Η Ελλάδα είναι η χώρα με τα περισσότερα χρόνια υπό καθεστώς πτώχευσης από την εποχή της ίδρυσής της. Πάνω από 50 χρόνια έχει βρεθεί υπό πτώχευση σ’ ολόκληρη την ιστορία της. Ιδρύθηκε σαν κράτος υπό πτώχευση, γιατί η πρώτη επίσημη πράξη του νεοσύστατου κρατιδίου ήταν η δήλωση αδυναμίας πληρωμής το 1827. Πάνω σ’ αυτό το καθεστώς επίσημης χρεοκοπίας εδραιώθηκε ουσιαστικά το δικαίωμα των «προστάτιδων δυνάμεων» να επεμβαίνουν ασύδοτα στα εσωτερικά της χώρας και να μεταχειρίζονται το νεοσύστατο κρατίδιο ως δικό τους προτεκτοράτο.
Μετά τη δεύτερη επίσημη χρεωκοπία του 1843, επιβάλλεται και ο πρώτος δημοσιονομικός έλεγχος στην Ελλάδα με σκοπό υποτίθεται να βελτιώσει τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Το αποτέλεσμα ήταν να χειροτερέψει τόσο δραματικά η οικονομική κατάσταση ώστε μεγάλο μέρος των πιο καταπονημένων στρωμάτων κυρίως της υπαίθρου να στραφεί στο ληστοσυμμοριτισμό για να επιβιώσει. Η απείθεια των λαϊκών στρωμάτων και η αδυναμία εξυπηρέτησης των χρεών υπήρξε η αφορμή για την πρώτη στρατιωτική κατοχή που βίωσε η νεοσύστατη Ελλάδα το 1854.
Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι αποβίβασαν πεζοναύτες στον Πειραιά και επέβαλαν κατοχική κυβέρνηση «εθνικής σωτηρίας» δοτούς πολιτικούς του κατεστημένου. Δέσμευσαν τα κύρια δημόσια έσοδα του ελληνικού κράτους και η χώρα επιβίωνε από το υστέρημα που η κατοχική κυβέρνηση και οι ξένοι πρεσβευτές είχαν την καλοσύνη να παραχωρούν, αφού εξασφάλιζαν το μερίδιο του λέοντος για τη διατήρηση των δυνάμεων κατοχής και την πληρωμή των ξένων δανειστών. Για να δικαιολογήσουν μια τέτοια ενέργεια, οι Αγγλογάλλοι προσπάθησαν να πείσουν τους λαούς της Ευρώπης, αλλά και τον ελληνικό λαό, ότι αυτός εκ φύσεως είναι δούλος: «Τι ήσαν οι Έλληνες το πάλαι; -Λησταί! Τι είναι η ασεβής φιλολογία των αρχαίων Ελλήνων; -Καταγώγιον αισχροτήτων. Αφώμεν πλέον τας ανάδρους συμπαθείας και εμβλέψωμεν εις τα αληθή συμφέροντα του πολιτισμού. Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός οφείλει την αναγέννησιν των γραμμάτων εις τους Άραβας, κλάδον ένδοξον του αθανάτου γένους των Οσμανλί. Μίαν ορθήν γνώμην απηφήνατο ο Αριστοτέλης, ούτινος τα βιβλία δεν αναγινώσκονται πλέον εν Ευρώπη, την περί φύσει ελευθέρων και δούλων. Και η γνώμη αύτη είναι ορθή ουχί μεν απολύτως, αλλά πάντως εν τη Ανατολή. Τις αμφιβάλλει ότι ο υπερήφανος και ευγενής Οθωμανός φέρει επί του προσώπου αυτού εγκεχαραγμένον το σύμβολον της υπεροχής, ο δε Έλλην ραγιάς το στίγμα της αιωνίας δουλείας.»
Ακολούθησαν άλλες δύο επίσημες χρεοκοπίες της Ελλάδας. Μία ήταν με το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χ. Τρικούπη το 1893, όπου οι ξένοι δανειστές και το παλάτι συνεννοήθηκαν για να στήσουν τον γνωστό ελληνοτουρκικό πόλεμο της ντροπής του 1897. Κύριος σκοπός τους ήταν να επιβάλουν τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο το 1898, με τον οποίο δέσμευσαν τους βασικούς πόρους του ελληνικού δημοσίου για να πληρωθούν οι ξένοι δανειστές. Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος λειτούργησε ουσιαστικά έως στις αρχές του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και υπό το καθεστώς του η Ελλάδα οδηγήθηκε για μια ακόμη φορά σε επίσημη χρεοκοπία το 1932.
Τι σημαίνει όμως χρεωκοπία;
Από δημοσιονομική σκοπιά
χρεωκοπία σημαίνει την πλήρη αδυναμία του κράτους να εξυπηρετήσει το χρέος του. Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σ’ αυτή την κατάσταση επίσημα από την 6η Μαΐου που ψηφίστηκε το γνωστό «μνημόνιο». Το μόνο που λείπει για να ολοκληρωθεί η χρεωκοπία και μαζί της η καταστροφή, είναι η επίσημη πτώχευση, η οποία ήδη προετοιμάζεται από την ΕΕ, το ΔΝΤ και την κυβέρνηση. Είναι απλά θέμα χρόνου.
Από πολιτική σκοπιά χρεωκοπία σημαίνει ότι το κράτος και η χώρα συνολικά έχει παραδοθεί στους δανειστές της. Αν ήταν σωστό αυτό που έγραφε ο Μαρξ ότι το κρατικό χρέος συνιστά την ανοιχτή εξαγορά του κράτους από μια χρηματιστική αριστοκρατία, τότε χρεωκοπία σημαίνει την πλήρη άλωση του κράτους από αυτήν την χρηματιστική αριστοκρατία.
Από την σκοπιά του μεγάλου κεφαλαίου, χρεωκοπία σημαίνει ότι ολόκληρο το κυρίαρχο σύστημα αδυνατεί να αναπαραχθεί ως τέτοιο. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου ότι δεν υπάρχουν υπερκέρδη ή ότι ο πλούτος της χώρας δεν είναι συσσωρευμένος σε λίγα χέρια. Όμως αυτό δεν αρκεί. Για να λειτουργήσει ο καπιταλισμός χρειάζεται ο πλούτος αυτός να παράγει νέο πλούτο για τον κάτοχό του κι αυτός ο πλούτος πρέπει να αξιοποιείται στην αγορά με συμφέροντες όρους γι’ αυτούς που τον κατέχουν.
Αυτό πια δεν μπορεί να γίνει για τον ελληνικό καπιταλισμό. Το δημόσιο χρέος απορροφά τους πιο ζωτικούς πόρους της οικονομίας και αναιρεί τη δυνατότητα μιας ομαλής αναπαραγωγής και συσσώρευσης του κεφαλαίου στο εσωτερικό της χώρας.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η χώρα, από τη σκοπιά του μεγάλου κεφαλαίου, δεν μπορεί πλέον να παράγει ικανοποιητικά ποσοστά κέρδους – παρά μόνο αν οι κορυφές της ντόπιας ολιγαρχίας συνασπιστούν με τους ξένους δανειστές, με τη διεθνή χρηματιστική ολιγαρχία.
Το ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο δεν μπορεί πια να αξιοποιήσει τη χώρα ούτε ως ασφαλές καταφύγιο υψηλής κερδοφορίας, όπως συνέβαινε μέχρι χθες, ούτε ως ορμητήριο επιδρομών στις εξωτερικές αγορές για την αποκόμιση πρόσθετου κέρδους. Η χώρα του είναι πια άχρηστη και την εγκαταλείπει στην τύχη της. Το μόνο που διεκδικεί είναι μερίδιο στη λεηλασία της χώρας και του λαού από το καθεστώς κατοχής που οικοδομεί ήδη το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο και τα όργανά του, η ΕΕ, η ΕΚΤ και φυσικά το ΔΝΤ. Γι’ αυτό άλλωστε και οι υπέρμαχοι της λύσης του μνημονίου και της δανειακής επικαλέστηκαν από την πρώτη κιόλας στιγμή την κατάσταση υποδούλωσης που βιώνει εξ ιδρύσεώς του το ελληνικό κράτος. «Η πολυθρύλητη ‘Νέα Μεταπολίτευση’ φαίνεται ότι θα ξεκινήσει με το ΔΝΤ. Γιατί όχι; Εδώ η ελληνική ανεξαρτησία κερδήθηκε χάρη στην παρέμβαση των ξένων – όσο και αν δεν μας αρέσει να το θυμόμαστε…», έγραφε λίγο πριν το μνημόνιο η ναυαρχίδα της κατοχικής προπαγάνδας.
Από κοινωνική σκοπιά χρεωκοπία σημαίνει ότι το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να διατηρήσει τα κοινωνικά ερείσματα και τις συμμαχίες του με βάση τις οποίες κατόρθωνε να επιβιώνει και να αναπαράγεται. Σημαίνει ότι το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα αποδιαρθρώνεται, σαπίζει και καταρρέει μπροστά στα μάτια ολόκληρου του λαού.
Τέλος χρεωκοπία σημαίνει ότι στα πλαίσια της παγκόσμιας αγοράς η χώρα μπορεί να παράγει πρόσθετο κέδρος μόνο ή κύρια μέσα από τη διάλυσή της, μέσα από το ξεπούλημά της, μέσα από την επιβολή καθεστώτος αναγκαστικής εκποίησης των πάντων, όπου όλα είναι ανοιχτά.
Από την σκοπιά της εργατικής τάξης και του λαού χρεωκοπία δεν σημαίνει μόνο μια πρωτοφανή επίθεση στα εισοδήματα, τα δικαιώματα και τις συνθήκες εργασίας το. Σημαίνει πρώτα και κύρια την οικονομική, κοινωνική και πολιτική χρεωκοπία του συστήματος ως τέτοιο. Σήμερα δεν χρειάζεται κανείς να επιχειρηματολογήσει για την επικείμενη χρεωκοπία του συστήματος με θεωρητικά και πολιτικά επιχειρήματα. Μπροστά στα μάτια όλων το σύστημα χρεωκοπεί με τόσο επιδεικτικό τρόπο που αναγκάζει ακόμη και τους επίσημους εκπροσώπους της άρχουσας τάξης να το παραδεχτούν. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο ακόμη και στον πιο πολιτικά αδιάφορο εργαζόμενο να μην αντιληφθεί ότι για να σωθεί αυτός και η χώρα, πρέπει να ξεμπερδέψει όχι απλά με την μια ή με την άλλη πολιτική του κεφαλαίου, αλλά με ολόκληρο το σύστημα ως σύνολο. Παρόλα αυτά γίνεται μια τεράστια προσπάθεια να υποβαθμιστεί το ζήτημα του δημόσιου χρέους, να θεωρηθεί ως ένα από τα πολλά ζητήματα της κρίσης ή τέλος πάντων μια εκδήλωση της δημοσιονομικής κατάστασης του κράτους. Επομένως το όλο πρόβλημα επικεντρώνεται στις πολιτικές αντιμετώπισης του χρέους και των ελλειμμάτων. Κι έτσι έχουμε τόσο από την κυρίαρχη προπαγάνδα, όσο και από μέρος της αριστεράς μια ουσιαστικά ταυτόσημη προσέγγιση στο ζήτημα του δημόσιου χρέους, που το αντιλαμβάνεται ως ένα απλό παράγωγο της πολιτικής του κράτους.
Έτσι η μεν κυβέρνηση και η κυρίαρχη πολιτική ζητάει θυσίες για να αντιμετωπισθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα, ενώ κάποιοι στην αριστερά συζητούν μόνο την πολιτική επίθεσης στο λαϊκό και εργατικό εισόδημα, στις συντάξεις και τις εργασιακές σχέσεις. Όλα τα υπόλοιπα αφήνονται στην έννοια καπιταλισμός. Το αποτέλεσμα είναι μια αντιπαράθεση δεξιάς-αριστεράς κυρίως για τα μέτρα και τις συνέπειές τους κι όχι για την ταμπακέρα, δηλαδή για το δημόσιο χρέος και το καθεστώς χρεωκοπίας. Στην ιστορία της Ελλάδας, όπως ήδη έχουμε πει, έχουν υπάρξει τέσσερεις έως σήμερα επίσημες χρεωκοπίες. Η τελευταία ήταν το 1932, την οποία οι απολογητές του βενιζελισμού κατόρθωσαν να την εξαφανίσουν ή να την υποβαθμίσουν τόσο, ώστε να υπάρχουν σήμερα οικονομολόγοι και μάλιστα της αριστεράς, που να την θεωρούν ως ένα συγκυριακό γεγονός και τέλος πάντων κάτι χωρίς ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες. Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι η χρεωκοπία εκείνη οδήγησε σε μια τρομακτική εξαθλίωση το λαό και προπαντός την εργατική τάξη. Ενώ στο έδαφός της γεννήθηκε και το φασιστικό φαινόμενο με αποκορύφωμα το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.
Τις συνέπειές της τις πληρώνουμε ακόμη και σήμερα μιας σημαντικό μέρος των δανείων για τα οποία επιβλήθηκε το αναγκαστικό χρεοστάσιο της εποχής εκείνης, το ελληνικό δημόσιο συνεχίζει να το πληρώνει ακόμη και σήμερα.Ωστόσο την εποχή εκείνη είχαμε ένα ισχυρό δημοκρατικό κίνημα που απάντησε με το αίτημα της ακύρωσης των χρεών και χτύπησε στην καρδιά του το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σύστημα της εποχής. Σ’ αυτό το κίνημα ανήκαν και μια σειρά επιφανείς οικονομολόγοι της εποχής, όπως ο Αλέξανδρος Διομήδης, πρώτος διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, ο Ξενοφών Ζολώτας, ο Άγγελος Αγγελόπουλος, ο Δημήτρης Καλλιτσουνάκης, ο Δημήτρης Στεφανίδης, κ. ά., που παρά το γεγονός ότι δεν ανήκαν στην αριστερά άφησαν ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο για να κατανοήσουμε το πρόβλημα του χρέους και τη σημασία του αιτήματος της ακύρωσής του όταν η έξαρσή του όπως σήμερα απειλεί να συνθλίψει τη χώρα και το λαό της. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από αυτούς βρέθηκαν τελικά στις γραμμές του ΕΑΜ να παλεύουν για την λαϊκοδημοκρατική αναγέννηση της Ελλάδας μετά την κατοχή. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της επίσημης αριστεράς βρίσκεται πολύ πιο πίσω ακόμη και από τις τοποθετήσεις αυτών των παλιών επιφανών οικονομολόγων του κατεστημένου.
Όταν όμως μιλάμε για δημόσιο χρέος θα πρέπει να ξεκαθαρίζουμε σε τι πράγμα αναφερόμαστε.
Δεν είναι όλα τα χρέη ίδια. Άλλο το ιδιωτικό χρέος και άλλο το δημόσιο χρέος, που ορισμένοι συνηθίζουν δυστυχώς να τα βάζουν στο ίδιο τσουβάλι και να βγάζουν ότι πιο παράδοξο συμπέρασμα θέλουν.Δεν είναι επίσης όλα τα δημόσια χρέη ίδια.
Άλλο το δημόσιο χρέος που το μεγαλύτερο μέρος του είναι εσωτερικό και εκφρασμένο σε εθνικό νόμισμα και άλλο το δημόσιο χρέος που κατά κύριο λόγο είναι εξωτερικό και εκφρασμένο σε σκληρό ξένο νόμισμα. Το μεν πρώτο είναι γενικά διαχειρίσιμο, το δε δεύτερο είναι εκείνο που κατά κανόνα οδηγεί τα κράτη στην χρεωκοπία.
Δεν είναι τα δημόσια χρέη όλων των χωρών ίδια. Άλλο το δημόσιο χρέος μιας μεγάλης ιμπεριαλιστικής χώρας, όπως των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Βρετανίας, με δεσπόζουσα θέση και κυρίαρχο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Και άλλο το δημόσιο χρέος μιας χώρας εξαρτημένης και περιθωριακής στην παγκόσμια οικονομία σαν της Ελλάδας. Άλλη σημασία έχει το δημόσιο χρέος μιας χώρας με μεγάλα πλεονάσματα στην οικονομία της κι άλλη σημασία έχει το δημόσιο χρέος για μια χώρα με τρομακτικά παραγωγικά ελλείμματα στην οικονομία της, όπως είναι της Ελλάδας.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Διότι για να διατυπώσει κανείς αίτημα και πολιτική που απαντά στο πρόβλημα του χρέους και της χρεωκοπίας από τη σκοπιά των συμφερόντων του λαού και των εργαζομένων οφείλει να ξέρει επακριβώς τι έχει να αντιμετωπίσει. Οφείλει να ξέρει με τι έχει να κάνει. Διαφορετικά η απάντησή του θα εκφράζει στην καλύτερη περίπτωση το αγαθό των προθέσεών του και τίποτε περισσότερο.
Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν νέο μεγάλο εθνικό διχασμό. Μόνο που αυτή τη φορά δεν είναι ανάμεσα σε αντιμαχόμενες μερίδες της άρχουσας τάξης που έχουν προσδεθεί σε σπαρασσόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως την εποχή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Ούτε έχουμε ένα διαλυμένο έθνος σε μια ηττημένη χώρα που την εγκατέλειψε η άρχουσα τάξη στην τύχη της και στους κατακτητές της, όπως την εποχή της ναζιστικής και φασιστικής κατοχής.Ο εθνικός διχασμός σήμερα εκφράζει μια βαθιά διαίρεση ανάμεσα αφενός στο κυρίαρχο πολιτικό σύστημα που εκφράζει το επίσημο «έθνος», το έθνος τύποις, ως αφηρημένη και μεταφυσική ιδέα που μπορεί να την ξεφτιλίζει οι εκάστοτε κυβερνώντες και γενικά η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία. Αφετέρου στην μεγάλη πλειοψηφία του λαού, η οποία αποτελεί την υλική υπόσταση του έθνους, το πραγματικό έθνος και η οποία αν και αποστασιοποιείται από το επίσημο καθεστώς δεν έχει ακόμη κατορθώσει να κατακτήσει τη δική της συνοχή και ενότητα μέσα από το δικό της ενιαίο μέτωπο ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές και επιλογές. Σ’ αυτό άλλωστε επενδύει η οικονομική και πολιτική ολιγαρχία.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι μέσα από τέτοιους εθνικούς διχασμούς βγαίνουμε μόνο με δυο τρόπους: Ή με την ανατροπή της κυρίαρχης τάξης πραγμάτων, ή με τη πολιτική διάλυση, κατάλυση και υποδούλωση του λαού. Μέσος δρόμος δεν υπάρχει. Κι επειδή αυτός που το γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους είναι η ίδια η άρχουσα τάξη, γι’ αυτό και προσπαθεί να επενδύσει, να συντηρήσει όλες τις «ενδιάμεσες» καταστάσεις και δυνάμεις, εντός και εκτός της αριστεράς. Να δημιουργήσει δηλαδή όσο μπορεί περισσότερα αναχώματα και προσκόμματα – εκείνον τον χώρο που κατά την μεγάλη γαλλική επανάσταση ονόμαζαν «βάλτο» – ανάμεσα στους δυο κοινωνικοταξικούς πόλους αυτής της αναμέτρησης. Όσο η περιφέρεια του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος κατορθώνει να συντηρεί και να αναπαράγει κόμματα, κομματίδια, υβρίδια και δυνάμεις που συντηρούν τη γενική σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό με αγώνες και ανταγωνισμούς του περιθωρίου, τόσο ο συνασπισμός εξουσίας μπορεί να αισθάνεται σίγουρος ότι ο λαϊκός παράγοντας θα βυθίζεται στην απελπισία και στα αδιέξοδα της διαμαρτυρίας και της οργής του.Όμως, ανεξάρτητα από τις επιθυμίες και τις επιλογές των πολιτικών δυνάμεων, το σίγουρο είναι ένα: «Τίθεται εκ νέου εις το Έθνος το δίλημμα της υποταγής εις την αυθαιρεσίαν ή της επαναστάσεως… Καλούνται εις την εξουσίαν κυβερνήσεις αποκρουόμενοι παρά της πλειοψηφίας του Έθνους… Τι δύναται ο Λαός κατ’ αυτής της καταστάσεως; Ουδέν άλλο ή να επαναστατήση», όπως έγραφε το 1874 ο Χαρίλαος Τρικούπης για να καταλήξει στο πολύ επίκαιρο συμπέρασμα: «Την ευθύνην των επαναστάσεων φέρουσιν ουχί οι εκτελούντες, αλλ’ οι καθιστώντες αυτάς αναποδράστους.»
Βρισκόμαστε ακριβώς στη στιγμή που η κοινωνική επανάσταση, η λαϊκή εξέγερση καθίσταται πλέον αναπόδραστη από τις ίδιες τις κυρίαρχες δυνάμεις. Το ερώτημα απλά είναι προς ποια κατεύθυνση.
Η σημερινή κατάσταση κρύβει μια πρωτόγνωρη επαναστατική δυναμική. Όχι γιατί βυθίζει τεράστιες μάζες εργαζομένων και άλλων λαϊκών στρωμάτων στην εξαθλίωση και την ανέχεια, αλλά γιατί πείθει για πρώτη φορά αυτές τις μάζες ότι η κυριαρχία της αγοράς σημαίνει ισοπέδωση των πάντων. Δεν είναι η αθλιότητα που δημιουργεί επαναστατική δυναμική, αλλά το γεγονός ότι απειλείται άμεσα και πρακτικά η κοινωνική υπόσταση των εργαζομένων και του υπόλοιπου λαού και μαζί της το σύνολο των πολιτικών κατακτήσεών τους. Γι’ αυτό και η υπεράσπιση αυτής της κοινωνικής υπόστασης, των πολιτικών, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων της εργατικής τάξης μπορεί να αποτελέσει την θρυαλλίδα ενός μεγάλου κινήματος επαναστατικής ανατροπής. Αρκεί να υπάρξουν εκείνες οι δυνάμεις που θα μπορέσουν να εκφράσουν αυτό το παλλαϊκό κίνημα κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης από τον σύγχρονο ζυγό των τυράννων της αγοράς.
13/12/2010
Δημήτρης Καζάκης
Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2011

Η υπεροχή του... καπιταλισμού


Του Σαντιάγκο Αλμπα Ρίκο
Ας δούμε πρώτα απ' όλα τι δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 950 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από πείνα αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι υπάρχουν 4,75 δισεκατομμύρια φτωχοί σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι υπάρχουν ένα δισεκατομμύριο άνεργοι σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι πάνω από το 50% του παγκόσμιου οικονομικά ενεργού πληθυσμού εργάζεται σε επισφαλείς συνθήκες, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 45% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε νερό, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στις πιο στοιχειώδεις υπηρεσίες υγείας, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 113 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και 875 εκατομμύρια ενήλικες συνεχίζουν να είναι αναλφάβητοι, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 12 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας απολύτως ιάσιμων ασθενειών, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 13 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της καταστροφής του περιβάλλοντος, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
*Το ότι 16.306 είδη, μεταξύ των οποίων το ένα τέταρτο των θηλαστικών, απειλούνται με εξαφάνιση, αυτό δεν είναι καπιταλιστική κρίση.
Ολα αυτά συνέβαιναν πριν από την κρίση. Τι είναι, επομένως, καπιταλιστική κρίση; Πότε αρχίζει μια καπιταλιστική κρίση;

Μιλάμε για καπιταλιστική κρίση όταν το να πεινάνε 950 εκατομμύρια άνθρωποι, το να διατηρούνται μέσα στη φτώχεια 4,75 δισεκατομμύρια άνθρωποι, το να παραμένει χωρίς νερό το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού και χωρίς υπηρεσίες υγείας το 50%, το να λιώνουν οι πάγοι, το να αφήνουμε αβοήθητα τα παιδιά και το να αφανίζουμε τα δέντρα και τις αρκούδες ήδη δεν γεννάει αρκετό κέρδος για 1.000 πολυεθνικές και για 2,5 εκατομμύρια πολυεκατομμυριούχους.

Αυτό που καταδεικνύει την ανώτερη αποτελεσματικότητα και την ικανότητα αντίστασης του καπιταλισμού είναι το ότι όλες αυτές οι ανθρώπινες συμφορές -που θα είχαν αποδείξει την καταστροφική αναποτελεσματικότητα οποιουδήποτε άλλου συστήματος- δεν έχουν καμία επίπτωση στην αξιοπιστία του, ούτε και τον εμποδίζουν να λειτουργεί με εντατικούς ρυθμούς.

Είναι ακριβώς αυτή η μηχανική αδιαφορία που καθιστά τον καπιταλισμό φυσικό, άτρωτο, απαραίτητο.

Ο σοσιαλισμός δεν θα επιβίωνε με αυτή την περιφρόνηση για την ανθρώπινη ύπαρξη, έτσι όπως δεν επιβίωσε στη Σοβιετική Ενωση, επειδή σχεδιάστηκε ακριβώς για να ικανοποιεί τις ανάγκες της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο καπιταλισμός επιβιώνει, ή ακόμα και ενισχύεται, με τις ανθρώπινες συμφορές, ακριβώς επειδή δεν εμφανίστηκε στην ιστορία για να τις απαλύνει.

Κανένα άλλο ιστορικό σύστημα δεν παρήγαγε περισσότερο πλούτο και κανένα δεν παρήγαγε περισσότερη καταστροφή. Αρκεί να εξετάσουμε παράλληλα αυτές τις δύο κατευθυντήριες γραμμές -την κατευθυντήρια γραμμή του πλούτου και την κατευθυντήρια γραμμή της καταστροφής- για να αντιληφθούμε όλη την αξία του και όλο το μεγαλείο του.

Αυτό το διπλό καθήκον, που είναι το δικό του καθήκον, ο καπιταλισμός το εκπληρώνει καλύτερα από κάθε άλλον και ο θρίαμβός του είναι αμετάκλητος. Και αυτός ο θρίαμβος συνεπάγεται το ότι υπάρχουυν όλο και περισσότερα τρόφιμα και όλο και περισσότερη πείνα, όλο και περισσότερα φάρμακα και όλο και περισσότεροι άρρωστοι, όλο και περισσότερα άδεια σπίτια και όλο και περισσότερες άστεγες οικογένειες, όλο και περισσότερη εργασία και όλο και περισσότεροι άνεργοι, όλο και περισσότερα βιβλία και όλο και περισσότεροι αναλφάβητοι, όλο και περισσότερα ανθρώπινα δικαιώματα και όλο και περισσότερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (...).

Οι λύσεις που προτείνουν και θα εφαρμόσουν οι κυβερνήσεις του πλανήτη διαιωνίζουν σε κάθε περίπτωση τη σύμφυτη με τον καπιταλισμό λογική της διεύρυνσης του κέρδους ως προϋπόθεσης φυσικής επιβίωσης: ιδιωτικοποίηση των δημόσιων αγαθών, επιμήκυνση του χρόνου εργασίας, ελευθερία των απολύσεων, μείωση των κοινωνικών δαπανών, απαλλαγές για τους επιχειρηματίες.

Δηλαδή, αν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά είναι επειδή δεν πηγαίνουν χειρότερα. Δηλαδή, αν 950 εκατομμύρια πεινασμένοι δεν αρκούν για να εγγυηθούν αρκετό κέρδος, θα χρειαστεί να διπλασιαστεί αυτός ο αριθμός. Ο καπιταλισμός έγκειται σε τούτο: πριν από την κρίση καταδικάζει στη φτώχεια 4,75 δισεκατομμύρια ανθρώπινες υπάρξεις. Σε καιρούς κρίσης, και για να βγούμε από αυτήν, μπορούμε μόνο να αυξήσουμε το ποσοστό του κέρδους αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων του.

Το πρόβλημα δεν είναι η κρίση του καπιταλισμού αλλά ο ίδιος ο καπιταλισμός. Σε έναν κόσμο με πολλά όπλα και λίγες ιδέες, με πολύ πόνο και λίγη οργάνωση, με πολύ φόβο και λίγη στράτευση -στον κόσμο που γέννησε ο καπιταλισμός- η βαρβαρότητα είναι πολύ πιο πιθανή από τον σοσιαλισμό.

Εκτύπωση σελίδαςΑποστολή με Email
Διαβάστε περισσότερα...

Κυριακή 2 Ιανουαρίου 2011

Ο Μύθος της Ανάπτυξης σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης


του ΚΩΣΤΑ ΛΑΜΠΟΥ
Η ευρωπαϊκή ιστορία του 16ου, 17ου και 18ου αιώνα καταγράφει ως προοδευτικό το κίνημα των δυνάμεων της ανατροπής και της αστικής μετεξέλιξης του παρακμασμένου κοινωνικοοικονομικού συστήματος του δυτικού Φεουδαρχισμού και της «ελέω θεού» Μοναρχίας. Ένα κίνημα που ολοκληρώθηκε με τη γαλλική επανάσταση του 1789 και στη συνέχεια έγινε παγκόσμιο και πολιτογραφήθηκε ως καπιταλιστικό σύστημα.

Η παγκόσμια ιστορία του 19ου αιώνα είναι γεμάτη από τα επιτεύγματα της ακμής του καπιταλιστικού συστήματος, χάρη στα οποία η ανθρωπότητα έκανε –σε συνθήκες οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και περιφερειακών ανισοτήτων βέβαια– άλματα τόσο στη σφαίρα της οικονομίας και της κοινωνίας, όσο και στη σφαίρα της πολιτικής και του πολιτισμού.

Η παγκόσμια ιστορία του 20ού αιώνα είναι γεμάτη από τις καταστροφές και τις βαρβαρότητες του παρακμασμένου καπιταλισμού· καταστροφές και βαρβαρότητες που καταστρέφουν το ένα μετά το άλλο τα οικοσυστήματα του πλανήτη, απομειώνουν σταθερά τη βιοποικιλότητα και τους όρους ζωής και απειλούν να αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο πολιτισμό με την παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Το συνολικό συμπέρασμα της ιστορίας της ανθρωπότητας των τελευταίων πέντε αιώνων είναι πως, όπως κάθε τι, στο γνωστό μεγαλοπρεπές σύμπαν, που γεννιέται, αναπτύσσεται, ακμάζει, παρακμάζει και πεθαίνει, έτσι και τα κοινωνικοοικονομικά συστήματα γεννούνται, αναπτύσσονται, ακμάζουν, παρακμάζουν και πεθαίνουν, οπότε και για τον καπιταλισμό, από τη στιγμή που μπήκε στη φάση της παρακμής του και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες και στις απαιτήσεις της ευημερίας και της ειρήνης της ανθρωπότητας και γίνεται τροχοπέδη στην παραπέρα εξέλιξή της, ήρθε η ώρα του να πεθάνει και να γίνει κι αυτός ιστορία, για να μπορέσει να γεννηθεί ένα καινούργιο κοινωνικό σύστημα που θα βάζει τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη, τη δημοκρατία των πολλών πάνω από την εξουσία των λίγων, τη δημιουργία πάνω από την καταστροφή, την ειρήνη πάνω από τον πόλεμο, τον πολιτισμό πάνω από τη βαρβαρότητα.

Η ανθρωπότητα του 21ου αιώνα που κουβαλάει όλες τις εμπειρίες της ιστορίας της, αλλά και αυτές του ύστερου μανιακού καπιταλισμού, ψάχνει και ψάχνεται να βρει –και αργά ή γρήγορα θα βρει– τη λύση που θα αντιστοιχεί σ’ αυτές τις εμπειρίες, στα οράματα των δημιουργών του πλούτου και στις σημερινές δυνατότητες που διαμόρφωσαν καρτερικά οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού και θα είναι αντάξια ενός Ουμανιστικού Πολιτισμού.

Βέβαια υπάρχει διαφορά μεταξύ της παρακμής και του θανάτου των φυσικών και των κοινωνικών οργανισμών. Διαφορά που προσδιορίζεται από το γεγονός πως στους φυσικούς οργανισμούς τα κύτταρά τους είναι ασύνειδα και υπόκεινται στο νόμο της φθοράς και στην αιτιοκρατική ύπαρξή τους, ενώ αντίθετα οι κοινωνικοί οργανισμοί αποτελούνται από συνειδητά κύτταρα που ανανεώνονται συνεχώς, διαμορφώνοντας συλλογικότητες (τάξεις) με ξεχωριστά συμφέροντα και ξεχωριστές συνειδήσεις (ιδεολογίες) και συγκρούονται στη λογική της συντήρησης της υφιστάμενης δομής εξουσίας οι μεν, και στη λογική της ανατροπής της υφιστάμενης δομής της εξουσίας υπέρ μιας άλλης αποτελεσματικότερης και δικαιότερης μορφής κοινωνικής συγκρότησης οι δε. Και είναι ακριβώς αυτή η διαφορά που δείχνει πως οι κοινωνικοί οργανισμοί με την έννοια των κοινωνικών συστημάτων μπορούν να αποφεύγουν το θάνατο ακόμη και όταν παρακμάζουν, ακόμη και όταν γίνονται επικίνδυνοι για τη Φύση, για την εργαζόμενη ανθρωπότητα και για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Με αυτή την έννοια τα κοινωνικά συστήματα γεννιούνται και πεθαίνουν ως αποτέλεσμα των κοινωνικών διεργασιών, των επαναστατικών κοινωνικών συγκρούσεων και της αλλαγής του συσχετισμού των κοινωνικών δυνάμεων.

Στις μέρες μας, μέρες απόλυτης καπιταλιστικής παρακμής, που η παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική βαρβαρότητα βυθίζει, κάθε μέρα και περισσότερο, την εργαζόμενη ανθρωπότητα στην ανελευθερία, στη φτώχια και στον ολοκληρωτικό φασισμό και εμποδίζει τις δυνάμεις της προόδου να ανοίξουν, με τη βοήθεια του τεράστιου πνευματικού-επιστημονικού πλούτου και της σύγχρονης φανταστικής τεχνολογίας, το δρόμο προς την παγκόσμια ευημερία, ελευθερία και ειρήνη, δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να μιλάμε για ανάπτυξη του καπιταλισμού, ακόμη κι αν αυτή κάποιοι αχυράνθρωποι του κεφαλαίου τη βαφτίζουν πράσινη, ροζ ή κόκκινη. Στις μέρες μας ο λόγος πρέπει να γίνεται για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, ως κοινωνικής σχέσης διάσπασης και ακύρωσης της ενότητας της κοινωνίας, γιατί όσο δεν συμβαίνει αυτό τόσο η παραπέρα ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και διανομής του πλούτου θα γίνεται στη λογική της παραπέρα όξυνσης της καταστροφής της φύσης, της παραπέρα διεύρυνσης της φτώχιας και του περιορισμού των ελευθεριών, κι αυτό γιατί η παραγωγική δραστηριότητα θα επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στη συνεχή διεύρυνση και στον αέναο εξοπλισμό των δυνάμεων καταστολής και του πολέμου ενάντια στους Λαούς και στις κοινωνικές δυνάμεις που αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο.

Αυτές τις μέρες γινόμαστε μάρτυρες μιας επικίνδυνης υποκρισίας, όταν ακούμε τον πρωθυπουργό της Ελλάδας και πρόεδρο της λεγόμενης Σοσιαλιστικής Διεθνούς και του υποτίθεται σοσιαλιστικού ΠΑΣΟΚ να αποκρύπτει τη σχεδιασμένη, από τους καταχρηστικούς δανειστές της, χρεοκοπία της χώρας και να μιλάει για ανάπτυξη στα πλαίσια του σχεδιασμού του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τον οποίο σχεδιασμό επιτηρούν με το «όπλο στον κρόταφο» όχι τόσο οι εκπρόσωποι της τρόικας, όσο οι φανεροί και μυστικοί «πρωθυπουργικοί σύμβουλοι», εκπαιδευμένοι στα σχολειά του αμερικανισμού, τρόφιμοι του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας και επίλεκτα στελέχη Λεσχών, Στοών και Μυστικών Υπηρεσιών του σκληρού πυρήνα του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποημένου μανιακού Κεφαλαίου.

Είναι προφανές πως υπάρχει πια πρόβλημα εθνικής ανεξαρτησίας στη χώρα, το οποίο οδηγεί αναπόφευκτα σε περιορισμό της εθνικής ακεραιότητας και κατά συνέπεια οδηγεί τον Ελληνικό Λαό και συνολικά τον Ελληνισμό, αλλά και τους Λαούς της ευρύτερης περιοχής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε νέες δοκιμασίες και δραματικές περιπέτειες προκειμένου η Νέα Ρώμη να επιβάλλει την Pax americana στην Ευρώπη και την Ευρασία.

Προφανές είναι ακόμα πως η επιμονή της ελληνικής κυβέρνησης, για «πράσινη ανάπτυξη» σε συνθήκες βαθειάς ύφεσης, η οποία καθημερινά επιδεινώνεται, δεν είναι παρά μια ακόμη υποκρισία για να κερδίσει χρόνο μέχρι να πάρουν πίσω οι δανειστές της χώρας τα καταχρηστικά δάνειά τους και να βάλουν στο χέρι την υπόλοιπη δημόσια περιουσία, τις εθνικές υποδομές, τον εθνικό ορυκτό πλούτο, το τραπεζικό σύστημα, αλλά και τις δημόσιες υπηρεσίες ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, μεταφορών, ασφάλειας, άμυνας, παιδείας, υγείας και πολιτισμού, οπότε και η Ελλάδα δεν θα ανήκει πια στους Έλληνες, αλλά στους μεγαλοκαπιταλιστές ιδιοκτήτες της και η «ελληνική» κυβέρνηση θα βρίσκεται σε ομολογημένη υπαλληλική σχέση με τα αφεντικά της.

Προφανές είναι, τέλος, το γεγονός πως ο Ελληνικός Λαός αφού εξαντλήσει τα όρια ανοχής και αντοχής του θα αναγκαστεί να αντιδράσει σε μια πατριωτική, προοδευτική αντικαπιταλιστική, αντιιμπεριαλιστική, αντιηγεμονική κατεύθυνση. Και επειδή στο δρόμο του θα συναντήσει μια ανιστόρητη, μουσειακή και γι’ αυτό καθεστωτική Αριστερά σοσιαλδημοκρατικής και τριτοτεταρτοδιεθνιστικής κοπής, θα αναγκαστεί να την ξεπεράσει. Και συνεπώς θα αναγκαστεί σφυρηλατώντας την ενότητα των δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού να διαμορφώσει ένα Νέο Όραμα για την Ελλάδα και ένα Νέο Σχέδιο υπέρβασης του καπιταλισμού, προϋπόθεση αναγκαία και ικανή για μια άλλη ανάπτυξη που θα βάζει τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη, την κοινωνία πάνω από την εξουσία, την παγκόσμια ευημερία και ειρήνη πάνω από τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα και τις ηγεμονίες και τον Ουμανισμό πάνω από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Μπορεί κάποιοι συμβιβασμένοι και βολεμένοι να μας πουν πως μιλάμε για ουτοπίες που δεν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα σε συνθήκες καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Η απάντηση της ιστορίας είναι πως οι ουτοπίες κάθε εποχής δεν ήταν παρά οι πραγματικότητες της επομένης περιόδου. Η δική μας απάντηση είναι να μας πούνε αν γνωρίζουν κάποιο Λαό στην ιστορία της ανθρωπότητας που να συμβιβάστηκε οριστικά με την ξένη κατοχή, με προδοτικές κυβερνήσεις, με καθεστώτα ανελευθερίας και δουλείας, με την ανεργία και το σκοταδισμό, με την πείνα και τη μοιρολατρία, με την ταπείνωση και τη συρρίκνωση της χώρας του.

Κι αν δεν βρούνε κανένα τέτοιο προηγούμενο, τότε να μας εξηγήσουν γιατί πιστεύουν πως αυτό θα συμβεί τώρα με τον αθεράπευτο εραστή της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του Ανθρωπισμού Ελληνικό Λαό, ο οποίος εδώ και πάνω από τρεις χιλιάδες χρόνια γνωστής ιστορίας κερδίζει με τη φιλοσοφία του «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος» και με τους αγώνες του την ελευθερία του ταπεινώνοντας τις μεγαλύτερες κατακτητικές δυνάμεις της ιστορίας, δημιουργώντας παράλληλα έναν ανθρωποκεντρικό ουμανιστικό πολιτισμό που γέννησε την Άμεση Δημοκρατία, τις Επιστήμες, τις Τέχνες και την Τεχνολογία, με τα οποία η ανθρωπότητα μπορεί σήμερα να απελευθερωθεί οριστικά και αμετάκλητα από τα δομικά και θεσμικά κάτεργα του Κεφαλαίου και του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού.

Η εξουσία του Κεφαλαίου σχεδιάζει τον νέο μεσαίωνα και οι αχυρανθρωποκυβερνήσεις του κάνουν ότι μπορούν για την εφαρμογή των σχεδίων των αφεντικών τους της Pax americana. Οι Λαοί όμως δεν είπαν ακόμη τον τελευταίο Λόγο τους και είναι γνωστό πως δεν είναι ούτε κωφάλαλοι ούτε και ανήμποροι να υπερασπιστούν την πατρίδα τους, το μέλλον τους και τον πολιτισμό τους.

Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο 1 Ιανουαρίου 2011

ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ.... ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ!!!!
Διαβάστε περισσότερα...