Παρασκευή 23 Ιουλίου 2010

Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης: Μία πληγή για τα εργασιακά κεκτημένα

Η μορφή απασχόλησης που παρέχουν οι Εταιρείες Ενοικίασης Εργαζομένων είναι η πλέον ευέλικτη και επισφαλής. Αποτελούν το όχημα μέσω του οποίου καταστρατηγείται για πρώτη φορά η αρχή «της μη διάκρισης των εργαζόμενων». Η νοικιασμένη εργασία είναι ένα από τα ‘αγαθά’ του δόγματος της ευελιξίας. Προσφέρει στις επιχειρήσεις φτηνότερους εργαζόμενους, τις απαλλάσσει από τις ασφαλιστικές εισφορές στα ταμεία, καταργεί τις συλλογικές συμβάσεις. Με λίγα λόγια, ανοίγει το δρόμο για μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων και περισσότερα κέρδη για τους εργοδότες. Το σημαντικότερο όφελος των εργοδοτών είναι ότι μέσω των εταιριών ενοικίασης παρακάμπτεται το δίκαιο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, και αποδυναμώνεται η συλλογική εκπροσώπηση και διαπραγμάτευση από την πλευρά των εργαζομένων. Όπως τονίζεται σε ιστοσελίδα εταιρίας ενοικίασης που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα «η χρήση εργαζόμενων διαμέσου Εταιριών Προσωρινής Απασχόλησης αντί της πρόσληψης νέου προσωπικού είναι επικερδής, καθώς αποφεύγεται το κόστος προσλήψεων και απολύσεων».

Σύμφωνα με τα κεκτημένα του εργατικού κινήματος ένας εργαζόμενος που προσλαμβάνεται σε μια επιχείρηση ή στο δημόσιο: αμείβεται με βάση την κλαδική συλλογική σύμβαση, ασφαλίζεται στο αντίστοιχο κλαδικό ταμείο, από τη μακρόχρονη απασχόλησή του προκύπτουν δώρα και επιδόματα και έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να εγγραφεί σε σωματείο. Ένας ενοικιαζόμενος εργαζόμενος στην ίδια επιχείρηση πληρώνεται, στην καλύτερη περίπτωση, με το κατώτερο μεροκάματο ανειδίκευτου εργάτη, δεν ασφαλίζεται στο κλαδικό ταμείο, δεν δικαιούται κανένα επίδομα ή δώρο, ούτε μπορεί να γραφτεί σε σωματείο. Οι νοικιασμένοι εργαζόμενοι χωρίς συνδικαλιστική κάλυψη αποτελούν εύκολο στόχο των εργοδοτικών απειλών. Με την απειλή της ανεργίας σιωπούν στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους και μετατρέπονται σε απεργοσπαστικό μηχανισμό.
Σήμερα στη χώρα μας 45.000 άτομα εργάζονται υπό καθεστώς ενοικίασης σε μεγάλες ιδιωτικές και κρατικές επιχειρήσεις. Η επινοικίαση εργαζόμένων αυξάνεται ιλιγγιωδώς καθώς μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, παρακάμπτοντας τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, προχωρούν σε ιδρύσεις θυγατρικών εταιρειών ενοικίασης με τις οποίες στρατολογούν ανέργους τους οποίους νοικιάζουν στη συνέχεια στη μητρική εταιρεία, επιτυγχάνοντας ευελιξία και χαμηλό εργασιακό κόστος. Από 1500 άτομα το 2004, οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι σήμερα ξεπερνούν τους 45.000. Αναμένεται το 2010 να φτάσουν τους 80.000 και μέσα σε λιγότερο από μια πενταετία θα έχουν ξεπεράσει το 10% του συνολικού εργατικού δυναμικού. Ο μέσος όρος απασχόλησής τους φτάνει τον ένα μήνα, η πλειοψηφία είναι γυναίκες, νέοι και μετανάστες και ο μέσος όρος ηλικίας δεν ξεπερνά τα 30 χρόνια.
Θεσμικά η ιστορία των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης ξεκινά με το νόμο 2956/2001, όταν μετά από πολυετείς πιέσεις και στο όνομα της «ευελιξίας» νομιμοποιήθηκε στην Ελλάδα η ενοικίαση εργαζομένων μέσω εταιρειών αυτού του είδους. Υπό αυτόν τον τίτλο λειτουργούν πάνω από 40 κερδοσκοπικές επιχειρήσεις ενοικίασης εργαζομένων. Αμείβουν τους εργαζόμενους αναλόγως των συμφωνιών που κάνουν με τους πραγματικούς εργοδότες και πληρώνονται παρακρατώντας ένα ποσοστό του μισθού του εργαζόμενου για τη δική τους «μεσιτεία». Το νόμιμο κέρδος τους φτάνει μέχρι 18% του μισθού του εργαζόμενου, αλλά είναι σύνηθες το ποσό να κόβεται στη μέση ώστε να καρπώνεται η εταιρία υπεκμίσθωσης το 50%. Το πιο ανατριχιαστικό είναι ότι το καθεστώς ενοικίασης εργαζομένων από εργοδότη σε εργοδότη υπόκειται στο εμπορικό και όχι στο εργατικό δίκαιο.
Σύμφωνα με το νόμο οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης μπορούν να προσλαμβάνουν εργαζόμενους μόνο με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Από τη στιγμή που ο ενοικιαζόμενος εργαζόμενος ξεκινά να εργάζεται στον πραγματικό εργοδότη, η σύμβασή του μπορεί να έχει διάρκεια έως 18 μήνες, μετά γίνεται πρόσληψη αορίστου χρόνου. Ωστόσο, προκειμένου να αποφύγουν δυσάρεστες δικαστικές επιπλοκές, απολύουν τους εργαζομένους το πολύ στους 17 μήνες και τους επαναπροσλαμβάνουν έπειτα από τρεις-τέσσερις μήνες ώστε να μην κατοχυρώνουν δικαιώματα. Σε άλλες περιπτώσεις προσλαμβάνεται νέος εργαζόμενος διαμέσου εταιρίας ενοικίασης για να καλύψει την ίδια θέση ή παραμένει το ίδιο πρόσωπο στην ίδια θέση, αλλά μέσω διαφορετικής εταιρίας ενοικίασης.
Το κράτος ήταν ο πρώτος διδάξας. Το χορό των ενοικιάσεων άνοιξε η Εθνική Τράπεζα, η οποία προσέλαβε το 2001 δανεικούς υπαλλήλους χωρίς να έχει οποιαδήποτε δέσμευση απέναντί τους, καθώς η σύμβαση του οργανισμού ήταν με την εταιρία ενοικίασης. Σύμφωνα με το Φόρουμ Ενοικιαζόμενων Εργαζόμενων (www.noikiasmenoi-ergazomenoi.blogspot.com):
‘Ειδικά η Εθνική χρησιμοποιεί εκτενώς την τακτική της ενοικίασης υπαλλήλων, σε πολλές διευθύνσεις ξεπερνούν το 50%. Η νομοθεσία προβλέπει τη μονιμοποίηση ύστερα από 18 μήνες, όμως οι Τράπεζες, μαζί με τις Εταιρίες Προσωρινής Απασχόλησης, πάντοτε κάποιο παραθυράκι βρίσκουν στο νόμο ή εφευρίσκουν τρόπους για να μας νοικιάζουν επί χρόνια, ενώ ουσιαστικά καλύπτουμε πάγιες και διαρκείς ανάγκες, όπως και οι μόνιμοι συνάδελφοι μας. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς το περιεχόμενο των συμβάσεων που υπογράφονται μεταξύ των τραπεζών και των εταιρειών ενοικίασης, γιατί όταν τους ζητηθούν επικαλούνται προσωπικά δεδομένα και αρνούνται να τις κοινοποιήσουν!
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι 950 από του 2100 υπαλλήλους του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου είναι ενοικιαζόμενοι. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στη ΔΕΗ - με την πρόφαση της εργολαβίας - και σε άλλους δημόσιους φορείς. Οι ενοικιαζόμενοι φοβούνται να απευθυνθούν στην Επιθεώρηση Εργασίας για να πληροφορηθούν για τα δικαιώματά τους, πόσο μάλλον για να προχωρήσουν σε κάποια καταγγελία. Ζούμε με τον φόβο της απόλυσης και αυτό όχι επειδή κριθήκαμε ανεπαρκείς στο αντικείμενο που έχουμε αναλάβει...’

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου