Οι επαναστάσεις είναι οι ατμομηχανές της ιστορίας έλεγε ο Μαρξ, εννοώντας προφανώς πως ο ιστορικός χρόνος επιταχύνει, όταν οι αντιφάσεις της προηγούμενης περιόδου έχουν φτάσει στο απόγειο τους και ο κοινωνικός σχηματισμός, νοούμενος ως πολύπλοκο σύστημα, αναζητά ένα νέο σημείο ισορροπίας. Όταν η ανισορροπία δεν αφορά απλά τη δυσκολία αναπαραγωγής του κεφαλαίου (οικονομική κρίση), αλλά επεκτείνεται σε ολόκληρο το εποικοδόμημα της καπιταλιστικής κοινωνίας, τότε ακόμα και αστοί αναλυτές και αξιωματούχοι, κάνουν λόγο για συστημική κρίση.Συστημική κρίση, που αφήνει αλώβητο το πολιτικό εποικοδόμημα, είτε πρόκειται για το κράτος και τους θεσμούς του, είτε και για την αριστερά δε νοείται κι αυτό ας είναι ξεκάθαρο σε όποιον διατηρεί αυταπάτες πως μπορεί να διατηρήσει τη θέση του όταν γύρω του τα πάντα είναι ρευστά.
Η κρίση ως αλλαγή των σχέσεων ανάμεσα στις τάξεις
Οι τάξεις ορίζονται και υπάρχουν μέσω των σχέσεων τους, με το αστικό κράτος να αποκρυσταλλώνει την ισορροπία αναμεταξύ τους, επισφραγίζοντας την αστική κυριαρχία. Μια κυριαρχία που στηρίζεται στην ωμή θεσμική βία των μηχανισμών καταστολής, την οικονομική βία της μισθωτής σκλαβιάς, αλλά και στη συναίνεση πλατιών κοινωνικών στρωμάτων, που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως τμήματα του ευρύτερου συστήματος. Η περίοδος των τελευταίων είκοσι χρόνων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκόσμια αποτέλεσε ακριβώς μια φάση χυδαίας κοινωνικής «ειρήνης».Τώρα όμως όλη αυτή η επίπλαστη ευημερία, που στηριζόταν στον ξέφρενο δανεισμό-καταναλωτισμό, στη γενικευμένη αλλοτρίωση και κυριαρχία κάθε αηδιαστικού ιδεολογήματος και φυσικά στην άγρια εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου, αλλά και των κολασμένων που αναζήτησαν παράδεισο στη Δύση, έχει τελειώσει. Πιο σωστά καταρρέει με πάταγο.Οι μικροαστοί, αντιλαμβάνονται με τρόμο και οργή πως αντιστρέφεται το ρεύμα της κοινωνικής κινητικότητας. Πως τα μεταπτυχιακά των παιδιών τους, είναι κορνιζαρισμένη ανεργία και όχι διαβατήριο κοινωνικής καταξίωσης. Πως ο περίφημος δικομματισμός που τον στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια, απαξιώνοντας κάθε κριτική εναντίον του, τους οδήγησε στο χείλος της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής. Οι μικροαστοί βλέπουν στους εξαθλιωμένους μετανάστες, στους τοξικομανείς, στους άστεγους το πιθανό τους μέλλον. Νιώθουν πάνω από όλα προδοσία και απελπισία κι αυτό δεν είναι ψυχολογική ερμηνεία αλλά βαθύτερο κοινωνικό φαινόμενο. Η νέα κατάσταση αποτελεί την υλική βάση της μικροαστικής απελπισίας, αλλά το πώς θα εκφραστεί αυτή η απελπισία θα κριθεί από την πάλη των πολιτικών δυνάμεων. Ας μας είναι ξεκάθαρο πως ο μικροαστός ταυτίζεται με την αστική δημοκρατία και την ομαλότητα, όσο διατηρεί τα προνόμια του μέσα σε αυτήν.Η εργατική τάξη στο σύνολο της και ανεξάρτητα από τις εσωτερικές της διαφοροποιήσεις, δέχεται τη σκληρότερη επίθεση μεταπολεμικά. Η αύξηση της ανεργίας, το τσάκισμα του υποτυπώδους κράτους πρόνοιας, σηματοδοτούν το τέλος των ψευδαισθήσεων μιας ολόκληρης περιόδου, όπου οι εργαζόμενοι ένιωθαν πως συμμετείχαν στην καπιταλιστική ευημερία (έστω ελάχιστα και με δανεικά). Είναι φανερό πως το δικαίωμα στο όνειρο είχε ημερομηνία λήξης.Η μαζικότητα αλλά κυρίως η οργή του κόσμου στις 5 Μαΐου, πιστοποιούν πως πλατιά κοινωνικά στρώματα αισθάνονται πως όλη η προηγούμενη ισορροπία όχι μόνο τέλειωσε, αλλά και στοχάζονται και στο τι πήγε λάθος. Αυτές είναι οι βαθύτερες διεργασίες της συνείδησης. Υπάρχει διάχυτη πια στην κοινωνία, έστω αντιφατικά, η αίσθηση πως το κοινωνικό συμβόλαιο των τελευταίων 35 χρόνων κουρελιάστηκε ανεπίστρεπτα.
Το πολιτικό σύστημα…
Είναι λοιπόν αδιανόητο τόσο θεμελιακές κοινωνικές διεργασίες να αφήσουν αλώβητο το πολιτικό σύστημα. Είναι σαν να πιστεύει κανείς πως ένας σεισμός δε θα κατεδαφίσει κτιριακές δομές. Ή να φαντάζεται πως τα κόμματα επιβάλλονται από εξωγενείς δυνάμεις στην κοινωνία, ενώ εκφράζουν, όπως όλες οι πτυχές του εποικοδομήματος, κοινωνικούς συσχετισμούς.
Οι δύο βασικοί πυλώνες του καθεστώτος είναι φυσικά η ΝΔ και το Πασόκ, αυτό που αποκαλείται δικομματισμός. Το μεν Πασόκ του Παπανδρέου, παίζει κυριολεκτικά τα ρέστα του και μοιάζει απίθανο να μπορέσει να σηκώσει μόνο του το κόστος μιας τέτοιας αντικοινωνικής επίθεσης. Είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό του, όχι φυσικά από κάποια «σοσιαλιστική» ευαισθησία των στελεχών του, αλλά στη λογική να σώσει ο καθένας τον εαυτό του, μήπως και καταφέρει να εναρμονιστεί με το κοινό αίσθημα. Ανεξάρτητα όμως από την υποκρισία του κάθε Παπουτσή, τυχόν πολιτική κρίση στο Πασόκ θα εκφράζει την πίεση στο εσωτερικό του από την κοινωνική αγανάκτηση του κόσμου που απουσία εναλλακτικής, ψήφισε Πασόκ.
Η ΝΔ του Σαμαρά, χωρίς πλέον τη Μπακογιάννη, παραμένει στα όρια της αποσύνθεσης, απέχει πολύ από τα να αποτελέσει την εναλλακτική αστική λύση σε περίπτωση χρεοκοπίας του Πασόκ, καθώς όλο το πολιτικό προσωπικό της Δεξιάς είναι καμμένο χαρτί. Πώς να πείσει, ακόμα και τους πιο ηλίθιους, πως φέρει κάτι το καινούριο, όταν στο μυαλό του κόσμου η σύνδεση τους με σκάνδαλα και κάθε είδους λαμογιές είναι αυτόματη; Ο κεντροδεξιός πυλώνας του καθεστώτος είναι πλέον στα όρια του γκρουπούσκουλου.
Αυτό το πολιτικό κενό, προσπαθεί να καλύψει ο Καρατζαφύρερ. Ύστερα από μια διετία υπερπροβολής από τα αφεντικά των καναλιών, έπειτα από το «πλυντήριο» των ανοιχτά ακροδεξιών του θέσεων το Λάος προσπαθεί να καθιερωθεί ως υπεύθυνη δύναμη, ως η νέα (άκρο)δεξιά του 2010. Ιδεολογικός εκφραστής κι απολογητής του βαθέως κράτους, μετατρέπεται στο χαϊδεμένο παιδί της πιο σκληρής μερίδας της αστικής τάξης, καθώς εκφράζει χωρίς ενδοιασμούς τις επιθυμίες κάθε καπιταλιστή. Ανάπτυξη χωρίς τον ενοχλητικό συνδικαλισμό, κοινωνική ειρήνη στο πτώμα της αριστεράς και του αντεξουσιαστικού χώρου.
…και η «αδιαμεσολάβητη» αστική παρέμβαση
Η απονομιμοποίηση στις συνειδήσεις πλατιών κοινωνικών στρωμάτων του πολιτικού συστήματος, η βαθιά ύφεση, η πιθανότητα αυθόρμητων εξεγέρσεων σε συνδυασμό με μια άνευ προηγουμένου πολιτική κρίση, απειλεί να κλονίσει από τα θεμέλια ολόκληρο το πολιτικό εποικοδόμημα. Αυτός είναι ο λόγος που η αστική τάξη κάνει απευθείας πολιτική, προσπαθώντας να προσπεράσει το δυσκίνητο πολιτικό μοντέλο της μεταπολίτευσης και να επιβάλλει αδιαμεσολάβητα τις δικές της λύσεις . Έτσι ενώ στηρίζει το Πασόκ και προετοιμάζει διάδοχες λύσεις, ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας τα ΜΜΕ κηρύττει ανοιχτά τον ταξικό πόλεμο.Η κατάσταση είναι κρίσιμη, οπότε τέρμα οι απεργίες και οι διαδηλώσεις, άμεση στοχοποίηση της αριστεράς και των αναρχικών με εμφυλιακή φρασεολογία, παρέλαση από τα κανάλια του Βγενόπουλου και του Αλαφούζου που με περισσή αλαζονεία μας προτείνουν λύσεις στα προβλήματα των καιρών. Αυτοί που αναδείχτηκαν και πλούτισαν από την ευημερία και τη διαπλοκή, που έχουν φυλάξει καλά στους διαφόρους φορολογικούς παραδείσους τα κέρδη τους, που καταλήστευσαν σε άριστη συνεργασία με το πολιτικό τους προσωπικό τη χώρα, επιφέροντας τη χρεοκοπία, αυτοί παρουσιάζονται ως σωτήρες! Με τον αναπόφευκτο κυνισμό τους προτείνουν αναστολή συνταγματικών δικαιωμάτων, κυβέρνηση εθνικής ανάγκης, πιστοποιώντας πως η αστική τάξη δεν έχει υπογράψει κάποιο υπεριστορικό συμβόλαιο με τη δημοκρατία και αντιλαμβανόμενη την οριακότητα της κατάστασης περνάει στην επίθεση.Την ομάδα συμπληρώνουν οι καλοπληρωμένοι δημοσιογράφοι, αυτοί οι αναλυτές της κακιάς ώρας που προ κρίσης λοιδορούσαν χυδαία, όποιον τολμούσε να αναφέρει τη λέξη αυτή και τώρα έχουν μετατραπεί σε ειδικούς της οικονομικής κρίσης. Όταν δε συγκαλύπτουν τις βαρβαρότητες των ένστολων συμμοριών τους, όταν δεν καλούν την αριστερά να απολογηθεί, όταν δεν κολακεύουν κάθε φασισταριό, καλούν τον κόσμο να θυσιαστεί για το καλό της πατρίδας.Όπως φαίνεται το μακρύ κύμα ύφεσης, επιταχύνει την προληπτική αντεπανάσταση της αστικής αντίδρασης και το λιοντάρι του Μακιαβέλι παραμερίζει την αλεπού, μιας και η κοινωνική συναίνεση έχει πάψει να θεωρείται δεδομένη. Ουσιαστικά η ρευστότητα των εξελίξεων και η αδυναμία των από πάνω να κυβερνήσουν όπως κυβερνούσαν αναγκάζει το στρατόπεδο τους να ανασυνταχθεί και να επεξεργαστεί νέες λύσεις διακυβέρνησης.
Για μια τολμηρή λύση αντίστοιχη των καιρών
Κι ενώ το αυθόρμητο, ως κίνημα των μαζών έχει αρχίσει να κινείται, η αριστερά εξακολουθεί να παρατηρεί μουδιασμένα τις εξελίξεις. Οι άγριες όμως μέρες που είναι ήδη εδώ φέρνουν αναγκαστικά την αριστερά προ των ευθυνών της. Ο κόσμος που συνειδητοποιεί πως η παλιά ισορροπία έχει παρέλθει, πως τελικά δεν έχει να χάσει όσα νόμιζε πως είχε, περιμένει να ακούσει την πρόταση της αριστεράς. Και περιμένει να ακούσει πολιτική πρόταση και όχι μανιφέστα κατά του καπιταλισμού, ούτε αναλύσεις (όχι και τόσο σπουδαίες εξάλλου) για την οικονομική κρίση. Ενστικτωδώς, η εργατική τάξη έχει αντιληφθεί πως εδώ δεν παλεύει για μια αύξηση στους μισθούς ή συνδικαλιστικά αιτήματα. Συνειδητοποιεί πως αυτό που κρίνεται είναι το μέλλον της για την επόμενη ιστορική περίοδο και επομένως βλέπει μπροστά όχι το αφεντικό της, αλλά το σύνολο του καπιταλιστικού εποικοδομήματος και το θεματοφύλακα του, το κράτος.Οι χιλιάδες που γέμισαν τους δρόμους στις 5 Μαΐου ανακαλύπτουν πως η Ιστορία εισβάλλει με βία στην καθημερινότητα τους, πως απέναντι τους έχουν ένστολες κρατικές συμμορίες, πως ο αγώνας τους μπορεί να είναι μόνο πολιτικός. Γι’ αυτό και η Βουλή ήταν ο άμεσος στόχος, γι’ αυτό και παρά τη δηλητηρίαση της από τα τοξικά αέρια η διαδήλωση δε διαλύθηκε. Αυτό είναι το επίπεδο του αυθόρμητου σήμερα και όποιος κρύβεται πίσω από την ανωριμότητα του «λαού», είναι πολιτικά δειλός.Όσο η αριστερά δεν προτείνει ανοιχτά πολιτικές λύσεις που να αμφισβητούν ευθέως το κλονιζόμενο σύστημα, τόσο θα ταυτίζεται στις συνειδήσεις του κόσμου με το καταρρέον πολιτικό σύστημα και θα χάσει μια μοναδική ιστορική ευκαιρία.Τώρα η κοινωνία αρχίζει και πολώνεται κι αυτό αφορά εκατομμύρια ανθρώπους και όχι τις συνηθισμένες μειοψηφίες. Ή ο καπιταλισμός θα βγει από την κρίση του, χωρίς στοιχειώδη εργατικά και δημοκρατικά δικαιώματα, ή οι πιθανές άγριες εξεγέρσεις θα μετατραπούν σε επαναστάσεις. Εκεί θα καταλήξει η κοινωνική δυναμική. Δεν πρόκειται για κάτι που θα κριθεί αύριο, αλλά δεν πρόκειται και για δεκαετίες αγώνων και απεργιών διαρκείας. Μόνο όμως μια τολμηρή πολιτική πρόταση που θα ξεκινά από την άμεση άρνηση πληρωμής του δανείου που λήγει στις 19 Μάη και γενικότερα τη μονομερή στάση πληρωμών, την εκδίωξη των τοκογλύφων της τρόικας και την άμεση σύγκρουση με τα σχέδια της αντίδρασης, μπορεί να δώσει διέξοδο στην κοινωνική οργή. Ας μη φοβόμαστε τις θύελλες της Ιστορίας, ας μη ξεγελιόμαστε από την φαινομενική ηρεμία, ας μην καίμε πρόωρα το φυτίλι της οργής.
Άκης Τζάρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου